590,591 (2)

8.3.1. ODDZIAŁYWANIA INFORMACYJNE I PORADNICTWO

Celem oddziaływań tego typu jest przekazanie rodzicom określonej wiedzy nt. rozwoju niepełnosprawnego dziecka i jego rehabilitacji. Często stosowaną formą jest wydawanie różnych podręczników, broszur, poradników, czasopism, biuletynów zawierających informacje i wskazówki pomocne przy wychowywaniu dziecka. Niestety forma ta ma wiele ograniczeń. Przede wszystkim nie wszyscy rodzice sięgają do tych wydawnictw, nawet jeśli są one ogólnie dostępne. Ponadto dostęp do niektórych opracowań jest bardzo utrudniony, ponieważ są one wydawane w małych nakładach, a rodzice nawet nie wiedzą o ich istnieniu. Nie zawsze też informacje podane w poradnikach sprawdzają się w przypadku każdego dziecka. Rodzice po napotkaniu niepowodzeń przy próbach zastosowania podanych rozwiązań zazwyczaj zniechęcają się i nie korzystają z nich.

Skuteczniejszą formą pedagogizowania rodziców są porady i wskazówki udzielane im przez wychowawców i nauczycieli. Przyjmuje się słuszne założenie, że rehabilitacja prowadzona w przedszkolu lub szkole powinna być kontynuowana w domu. Stąd bardzo istotne znaczenie ma wzajemna wymiana informacji o dziecku między nauczycielami a rodzicami. Rodzice powinni być na bieżąco informowani o postępach i trudnościach dziecka oraz o konieczności prowadzenia z nim określonych ćwiczeń. Wskazówki i porady mogą być udzielane podczas wizyt nauczyciela w domu oraz w trakcie pobytów rodziców w szkole. Bardzo cenne są również systematyczne zebrania klasowe rodziców z udziałem zaproszonych specjalistów (np. lekarza, psychologa, logopedy). Istnieje wówczas możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń, a także uzyskania fachowych porad. Do innych form działań pedagogizacyjnych realizowanych przez szkołę należą: prowadzenie biblioteki dla rodziców, redagowanie gazetki ściennej sygnalizującej aktualne problemy związane z nauczaniem i wychowaniem dzieci oraz kontaktowanie się z rodzicami przez uwagi i zalecenia odnotowywane w dzienniczkach uczniów lub specjalnych zeszytach.

Należy podkreślić, że każdy rodzic ma prawo zwrócić się do nauczyciela swego dziecka z prośbą o poradę i każdy nauczyciel, w miarę swej wiedzy i doświadczenia, powinien jej udzielić. Dużą rolę w rozwoju kontaktów między szkołą a rodzicami oraz w inicjowaniu akcji pedagogizacyjnych mogą odegrać Komitety Rodzicielskie.

Działania informacyjne i doradcze są podstawowym i statutowym zadaniem poradni psychologiczno-pedagogicznych i specjalistycznych po-

radni służby zdrowia. Współdziałanie rodaców z poradnią rozpoczyna się od przeprowadzenia diagnozy stanu dzieika. Następnie opracowywany jest program postępowania usprawniającego Podstawową formą działań są konsultacje odbywane z rodzicami na teienie poradni co pewien czas (najczęściej co 2 tygodnie lub co miesiąc). Rodzice otrzymują wskazówki odnośnie rodzaju ćwiczeń i sposobu ich provadzenia. W trakcie kolejnych wizyt sprawdzana jest realizacja zaleconego postępowania z dzieckiem oraz podawane są konieczne wskazówki i ncwe ćwiczenia. Rodzice przedstawiają uzyskane efekty, napotkane trudrości, zmiany zaobserwowane w zachowaniu dziecka (J. Magnuska, T. Daiielewicz 1973).

Należy zauważyć, że we współpracy rodziców z poradnią mogą pojawić się zakłócenia. Często zdarza się, że po napotkaniu trudności w pracy z dzieckiem lub braku postępów u niego, rodzice zniechęcają się i przestają przychodzić na konsultacje. Czasami, gdy dziecko nie wykonuje zaleconych ćwiczeń, trudno jest ustalić, czy przyczyna tkwi w ich nadmiernej trudności, niewłaściwym postępowaiiu rodziców, braku motywacji u dziecka, złym instruktażu itp. Mogą również pojawiać się zakłócenia we wzajemnej wymianie informacji między specjalistami a rodzicami. Zdarza się to wówczas, gdy specjaliści wjstępują z pozycji osób, które „wiedzą lepiej”, gdy ich zalecenia są zbyt ogólnikowe i nie przełożone na język działań praktycznych, a także wówczas, gdy rodzice zniekształcają dane o dziecku (np. stawiają je w nazbyt pozytywnym świetle). Nie bez znaczenia jest także fakt, że specjalista nie może na bieżąco kontrolować przebiegu pracy prowadzonej z dzieckiem przez rodziców.

Dużą wagę do działalności pedagogizacyjnej przywiązują stowarzyszenia rodziców. Szczególnie cenną formą działań tego typu są systematyczne spotkania rodziców. W atmosferze wzajemnego zaufania i szczerości mogą oni dokonywać wymiany doświadczeń na temat wychowania niepełnosprawnego dziecka. Rodzice o bogatym doświadczeniu pełnią funkcje nieformalnych nauczycieli i doradców, u których inni szukają pomocy w rozwiązaniu swych problemów. Rodzice nawzajem przekazują sobie informacje nt. sposobów postępowania z dzieckiem, jego kształcenia, komunikowania się z nim, korzystania ze służb i świadczeń socjalnych i inne (A. Hulek 1984). Niekiedy na spotkania te są zapraszani specjaliści. Wówczas rodzice mają możliwość zadawania im pytań i rozstrzygania wielu dręczących ich problemów. Bardzo często specjaliści, poza udzielaniem odpowiedzi na pytania, wygłaszają również pogadanki. Ich tematyka jest uzależniona od wykształcenia rodziców, posiadanej przez nich wiedzy.

591