DSCN6715 (Kopiowanie)

8.8.8. llklad rozrodczy

Zadaniem tego układu jest przekazywanie życia następnemu pokoleniu. W sensie cielesnym odbywa się to poprzez przekazanie odpowiedniego zapisu genetycznego za pośrednictwem gamet. Układ rozrodczy różni się w istotny sposób u obojga płci, dlatego też oddzielnie omówiony zostanie układ rozrodczy męski, a oddzielnie żeński.

8.8.8.1.    Układ płciowy męski

Męski układ płciowy składa się z: parzystych jąder i najądrzy, parzystych nasieniowodów, gruczołu krokowego, parzystych pęcherzyków nasiennych, przewodów wytryskowych, gruczołów opuszkowo-cewkowych oraz narządów zewnętrznych: moszny i prącia (ryc.8-107).

8.8.8.1.1.    Jądro (łac.: testisiuborchis; 1. mnoga: lesies)

Jądro (łac.: leslis lub orchis; 1. mnoga: lestes) to narząd produkujący plemniki, płyn nasienny oraz hormony (przede wszystkim męski hormon płciowy czyli testosteron oraz substancje hormonalne regulujące spermatogenezę, np. polipeptydowy czynnik wzrostu i różnicowania plemników, inhibitor spermatogenezy, czynnik proteinowy kumulujący androgeny). W rozwoju embrionalnym jądra powstają w jamie brzusznej, ale powinny przed urodzeniem (lub najpóźniej tuż po nim) zstąpić do moszny. Podczas porodu istnieje obowiązek sprawdzenia - za pomocą dotyku - czy jądra zstąpiły. Jeżeli nie, to należy pilnie obserwować, czy aby nie nastąpiło ich zaniknięcie w jamie brzusznej lub zatrzymanie w kanale pachwinowym (czyli tzw. wnętrostwo wrodzone). W mosznie jądra mają najlepszą temperaturę do wykonywania swych funkcji - rzędu 31-32“ C, jeżeli natomiast pozostaną

w jamie brzusznej lub w kanale pachwinowym, wówczas ulegają szybkiemu przegrzaniu. Komórki jąder ulegają wówczas uszkodzeniu i degeneracji, co jest określane jako wnętrostwo i prowadzi do bezpłodności. Leczenie wnętrostwa - chirurgiczne - polega na sprowadzeniu jąder do moszny. W następstwie nie zamknięcia się kanału pachwinowego po urodzeniu może być także tzw. przepuklina pachwinowa, polegająca na wnikaniu pętli jelitowych do moszny.

Moszna (łac.: scroium; ryc. 8-107) to rodzaj worka ze skóry, w którym umieszczone są dwa jądra. Skóra moszny nie zawiera podściółki tłuszczowej, ażeby znajdujące się w niej narządy przebywały w temperaturze 31 -32° C. Moszna jest przedzielona przegrodą na dwie komory; w każdej z nich znajduje się jedno jądro. Skon moszny jest pokryta z rzadka włosami, na ogół ciemniejsza niż reszta ciała (silniej pigmentowa-na) i zawiera gruczoły apokrynowe (zapachowe) oraz łojowe. Należy do stref erogeiuiych i jest czuła na dotyk.

Jądra (ryc. 8-107,8-108) mają kształt elipsoidalny i są nieco spłaszczone z boków Długość jądra wynosi 4 do 5 cm. szerokość J.> ®

wr

Ą

•ys j

f

/

w

K

aiioj

tętna

11

**h)dr

Ryc. 8-107. Schemat budowy męskiego układu płciowego (JD)

Hi

loti

h

n

is

komórka

podporowa komórka

ftródmlątazowa

aparmatO' gon* • aęóu

Ryc. 8-108. Kudowa (mitologiczna jądra (JD)

mi

Hi