5k

I

produktów, natomiast dużą przepuszczalnością dla wody i tłuszczów powinny odznaczać się bibuły filtracyjne.

2.2.7. Właściwości dielektryczne

Właściwości dielektryczne mają decydujące znaczenie dla wytworów papierniczych stosowanych jako materiał izolacyjny w elektrotechnice, telete-chnice lub radiotechnice. Do tych wytworów zalicza się m.in; bibułkę kondensatorową, papiery nawojowe, kablowe.

Przenikalność elektryczna (stała dielektryczna). Wyraża się stosunkiem pojemności kondensatora, w którym przestrzeń między płytkami jest wypełniona danym wytworem, do pojemności tego kondensatora, którego przestrzeń między płytkami jest w próżni. Stała dielektryczna papierniczych wytworów elektroizolacyjnych wynosi 1 h-2,5 (powietrza 1).

Wytrzymałość dielektryczna charakteryzuje odporność papieru na działanie wysokiego napięcia i wyraża się stosunkiem napięcia przebijającego do grubości wytworu. Wskaźnik ten waha się w granicach 10^-40 V/mp.

Stratność dielektryczna charakteryzuje udział energii pola elektrycznego, które zostaje przekształcone przez dielektryk w ciepło. Wyraża się ona współczynnikiem tgń, zmieniającym się dla poszczególnych wytworów w granicach 9-r-40-10-⁴.

Przewodnictwo elektryczne wyciągu wodnego charakteryzuje zawartość w papierze rozpuszczalnych, elektrycznie czynnych soli, których obecność jest szczególnie niepożądana w bibułce kondensatorowej oraz w papierach kablowych i izolacyjnych.

Zawartość cząstek przewodzących prąd charakteryzuje przydatność wytworu do celów izolacyjnych. Zawartość w papierach elektrotechnicznych większej liczby cząstek przewodzących prąd jest niedopuszczalna.

2.2.8. Właściwości chemiczne

Zawartość a-celulozy, lepkość i liczba miedziowa są to wskaźniki charakteryzujące jakość i przydatność niektórych wytworów papierniczych do określonych celów.

Duża zawartość a-celulozy jest wymagana dla papierów o dużej czystości chemicznej: fotograficznych. surowca do pergaminowania, bibuł specjalnych.

Dużą lepkością powinny odznaczać się papiery o szczególnie dobrych właściwościach wytrzymałościowych: papier banknotowy, bibułka kondensatorowa.

Duża liczba miedziowa jest z kolei czynnikiem wskazującym na małą trwałość i małe dynamiczne właściwości wytrzymałościowe. Wytwory papiernicze przeznaczone do długotrwałego przechowywania, np. papiery dokumentowe, niektóre papiery drukowe, powinny charakteryzować się małą liczbą miedziową.

Odczyn wyciągu wodnego określa obecność w wytworze papierniczym rozpuszczalnych w wodzie lub hydrolizujących związków o charakterze kwaśnym lub zasadowym. Odczyn wyraża się wskaźnikiem pH lub kwasowością (zasadowością) wyciągu wodnego. Właściwość ta ma duże

n24 —

naczenie dla trwałości papierów (papiery doku-lentowe) i dla ich właściwości ochronnych (pa-iery antykorozyjne) oraz przydatności do dal-sego uszlachetniania.

Zawartość popiołu określa ogólną zawartość substancji nieorganicznych w wytworach papierniczych. W papierach nie wypełnionych zawartość popiołu nie przekracza na ogół 2%, w papierach wypełnianych 5 -^-25%, a w papierach powlekanych 20-^45%.

Zawartość substancji nieorganicznych (nie pochodzących z wypełniaczy lub pigmentów powlekających) stanowi podstawę do określania zawartości niektórych soli niepożądanych w nadmiernych ilościach w określonych rodzajach wytworów papierniczych. W papierach fotograficznych, elektroizolacyjnych ogranicza się zawartość żelaza, sodu, miedzi, w papierach do opakowywania produktów spożywczych — arsenu i ołowiu, a w papierach antykorozyjnych — siarczków, chlorków' itp.

Zawartość substancji organicznych (oprócz pochodzących z półproduktów włóknistych) świadczy o wprowadzaniu ich w procesie technologicznym, na ogół świadomie, jako dodatków masowych i pomocniczych środków chemicznych. Określenie zawartości tych substancji w papierach w porównaniu do ilości wprowadzonej do masy papierniczej służy do oceny stopnia ich zatrzymania.

2.2.9. Właściwości specjalne

Odporność na starzenie (trwałość) jest bardzo wużną właściwością papierów przeznaczonych do użytkowania w niekorzystnych warunkach:

podwyższonej temperaturze, świetle słonecznym, lub do długiego przechowywania. Niedostateczna odporność na starzenie przejawia się pogorszeniem właściwości mechanicznych lub żółknięciem wytworu papierniczego. Szczególną odpornością na starzenie powinny odznaczać się papiery dokumentowe, niektóre papiery drukowe i elektrotechniczne.

Odporność na wysoką temperaturę jest niezbędną właściwością wytworów użytkowanych w podwyższonych temperaturach, a więc: papierów elektrotechnicznych, tektur izolacyjnych i in.

Ognioodporność (niepalność) jest właściwością wymaganą dla niektórych specjalnych rodzajów papieru i tektury, np. tektury budowlanej.

Odporność na ścieranie określa podatność zewnętrznej warstwy wytworu na usuwanie z jego powierzchni pisma przez ścieranie bez większego uszkodzenia tej powierzchni, tj. bez większej zmiany jej w'yglądu i stopnia zaklejenia.

Skłonność do pylenia wyraża się łatwością odrywania od powierzchni wytworu drobnych cząstek wypełniaczy i fragmentów włókien pod wpływem tarcia, zginania i wstrząsania. Właściwość ta jest szczególnie istotna w czasie drukowania, gdy formy drukarskie zostają zanieczyszczone pyłem.

Współcześnie charakterystykę techniczną papierów przeznaczonych do drukowania przedstawia się za pomocą dwóch kompleksów właściwości papieru, a mianowicie drukowności i zadrukowa Iności.

Drukowność jest definiowana jako zespół właściwości papieru wpływających na jakość odbitki drukarskiej. Prawidłowa, dobra jakościowo

— 25