56 (28)

9.3. Stępki przechyłow e

Obłowe stępki przechyłowe są najstarszymi urządzeniami stabilizacyjnymi. Są to długie i wąskie płaty blachy stalowej, przyspawane prostopadle do obła statku na obu jego burtach Swobodne krawędzie stępek wzmocnione są przy spawanym okrągłym stalowym prętem lub grubym płaskownikiem (rys. 49). Na dawnych statkach elementem zmniejszającym kołysanie była stępka belkowa. Jej rolę w zakresie redukcji koły sania, po wprowadzeniu stępek płaskich, przejęły stępki przechyłowe montowane na obie. Rozmieszcza się je w środkowej, najszerszej części kadłuba tak. by ich odległości od osi obrotu statku przy kołysaniu były' maksymalnie duże, przyjmując, źe ta oś obrotu leży' w pobliżu środka masy jednostki. Na ogół rozpiętości stępek wzdłuż kadłuba wynoszą od 0.3 do 0.55 jego długości. Jako elementy wy stające poza podszy cie kadłuba stwarzają dodatkowy opór podczas pływania. W celu zminimalizowania oporu prowadzi się stępki zgodnie z przebiegiem linii opły wu wody wzdłuż kadłuba. Te linie mają odmienne przebiegi przy różnych prędkościach i przcgłębieniach statku. stąd przebieg stępek jest optymalny jedynie dla ściśle określonych warunków pływania.

Działanie stępek przechyłowych polega na zwiększeniu momentu oporu kadłuba przy jego cyklicznie zmiennym obrocie wokół wzdłużnej osi. Podczas takiego mchu statku względem wody. za stępkami tworzą się silne zawirowania, powodujące wzrost oporu kadłuba przy kołysaniu, zatem takie samo falowanie wzbudza mniejsze kołysania na statku ze stępkami w porównaniu do identycznej jednostki pozbawionej stępek. Dodatkowo, stępki przechyłowe zwiększają masę wody poruszającej się w wyniku jej lepkości wraz z kadłubem. Objawia się to zwiększeniem bezwładności statku przy mchach na fali, co daje dodatkowy czynnik tłumienia kołysania. Wymienione wyżej skutki działania stępek występują wyłącznie podczas kołysania statku, nic mogą więc tego mchu całkow icie wyeliminować.

Efektywność działania stępek przechyłowych, definiowana jako relacja między amplitudą kołysania statku ze stępkami a amplitudą koły sania takiego samego statku bez stępek, nic jest duża. Najczęściej można oczekiwać redukcji kołysań rzędu 30%. Wyższy stopień redukcji kołysania (do 50%) uzyskuje się, gdy okres kołysań własnych statku pokry wa się z okresem kołysań wymuszonych przez falę.

a)

d)

e)

Rys. 49 Obławę stępki przechyłowe a) przebieg stępek wzdłuz kadłuba, b) wzmocnienie krawędzi stępki okrągłym prętem, c) wzmocnienie krawędzi stępki płaskownikiem, d) stępka ciągła e) stępka palisadowa

81