60 (232)

W części trifosforanowej cząsteczki ATP znajdują się dwa bezwodnikowe wiązania fosforano-fosforanowe, których rozpad (defosfory-lacja) uwalnia duże ilości energii swobodnej. Defosforylacja może obejmować dwie końcowe grupy fosforanowe i wówczas powstaje AMP (rys. 47.).

o

o—p—o o

adenina

adenozyna

v^ „_y

■V

adenozynomonofosforan (AMP)

ryboza

~ wiązanie wysokoenergetyczne

adenozynodifosforan (ADP)

adenozynotrifosforan (ATP)

Rys. 47. Struktura ATP. Cząsteczka jest narysowana w formie zjonizowanej,

występującej przy pH panującym w komórce.

Termin wiązanie wysokoenergetyczne (makroergiczne), pomimo podobieństwa nazwy, nie ma nic wspólnego z energią wiązania (patrz rozdz. Wiązania chemiczne i oddziaływania między cząsteczkami, str. 11) i nie oznacza, że wiązanie to jest szczególnie trwale. Wręcz przeciwnie, wiązania wysokoenergetyczne uwalniają znaczną ilość energii podczas swego rozpadu, w przypadku ATP — około 30 kJ/mol. Podobna ilość energii jest potrzebna do powstania takiego wiązania.

Istotną cechą tych niestabilnych wiązań jest to, że uwalniana z nich energia jest użyteczna biologicznie, może zatem być przenoszona na inne cząsteczki.