61 (181)

Wikingowie

▼ Kamień z Jelling jest wspaniałym zabytkiem z królewskiego pochówku w Jelling, w Danii Wizerunek na kamieniu przedstawia ukrzyżowanego

Chrystusa — ale nawiązuje do przedstawień Ody na zmierzającego do YggdrasiL Inskrypcja runiczna na dole głosi: „i uczynił Duńczyków chrześcijanami '

i

Wikingowie

bawieni byli potencjalnych dobrodziejstw chrześcijańskiego życia po śmierci. Z obu kurchanów usunięto szczątki, zaś dwa pochówki odkryte w latach siedemdziesiątych XX wieku pod podłogą kościoła w Jelling prawdopodobnie kryją szczątki rodziców Haralda wyjęte z kurchanów i przeniesione do nowego kościoła.

Matka Haralda, I hyri, była chrześcijanką, ale jego ojciec, Gorm — nie. Nie przeszkodziło to Haraldowi na wszelki wypadek wdączyc go do rodziny chrześcijan.

Neofitki fl§§j

Kobietom, jak na przykład Thyri, przepisuje się szczególnie dużą rolę w nawracaniu na chrześcijaństwo i propagowaniu nowej relign — choć czasami może się wydawać, że zestawienie religijności kobiet z bezbożnością mężczyzn było po prostu ulubionym motywem literackim. W sadze o Eryku Rudym, żona Eryka Thjodhild chodziła pomodlić się do kapliczki stojącej z dala od domu, ponieważ mąz nie akceptował nowej religii. Pozostałości małej budowli na terenie farmy Eryka w Brattahlid na Grenlandii znajdujące się w' pewmej odległości od domu, uznane,za ruiny kapliczki, miały potwierdzać ową opowieść. Jednakże wykopaliska z lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku wykazały, że pozostałości domu Eryka znajdują się tuż obok kaplicy. Podejrzewa się obecnie, że XIII-wieczny autor sagi oglądał farmę taką, jak wyglądała przed wykopaliskami, dopasował więc opisany w sadze epizod do obrazu dziwmie odosobnionej kaplicy.

Nie ulega wątpliwości, że kobiety brały udział w procesie chrystianizacji, jako ze możni Skandynawowie chętnie poślubiali kobiety spoza swej społeczności, w tym również chrześcijanki. Podczas gdy nawracanie było na ogół kwestią powszechną, „narodową”, w znacznej mierze upolitycznioną, rola owych chrześcijańskich żon w upowszechnieniu wiary w ich otoczeniu miała zasadnicze znaczenie w chrystianizacji całego narodu. Islandzka Landnamabók („księga osadnictwa”) opisuje, jak Aud Myślicielka obejmuje ziemie między rzekami Dogurdar i Skraumuhlaups, gdzie zakłada sanktuarium chrześcijańskie w Kross I Iills (nazwa pochodzi od wzniesionych tam krzyży).