68 (155)

Wikingowie

▼ Rekonstrukcja zagrody z Islandii, w Thjórsadalur, jest przykładem typowego domu spotykanego na Wyspach Owczych, Islandii, Grenlandii i w amerykańskiej osadzie U Ansę aux Afeadows;

dzono zapasy. Osada ta ma dogodne położenie obronne, a pozostawione odpadki wskazują na zaledwie kilkumiesięczne zamieszkiwanie.

Datowanie metodą radiowęglową pozwoliło określić wiek osady na około 1100 rok. Niemniej jednak nie można wykluczyć, że jest to właśnie kolonia opisywana w sagach, jako ze datowanie tą metodą daje wynik w pewnym przedziale i nie zawsze jest wiarygodne. Solidność budowli i zarazem krotki okres użytkowania pasują do historii o kolonii, która miała trwać wiele lat, lecz szybko upadła.

Stanowisko IJAnse aux Meadows nie odpowiada jednak opisowi z sagi, najprawdopodobniej jest więc jedną z wielu sezonowych osad zakładanych tu przez Greń land czy ko w.

156

Wikingowie

Krótkie odwiedziny

Zabytki znalezione w EAnse aux Meadows są nieliczne i nie ma wśród nich wielu kategorii obiektów, jak choćby biżuterii. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ było to osiedle tymczasowe, pozbawione nawet cmentarza. Może jednak dziwić fakt, że — chociaż odkrycie osady dla archeologów stanowiło przekonujący dowód wikińskiego osadnictwa w Ameryce — w ograniczonym tylko stopniu miała wpływ na zdanie ogółu. I listorycy amatorzy i „niedzielni” archeologowie nadal opisują znacznie mniej ważne znaleziska, jak na przykład fałszywe kamienie runiczne odkrywane w różnych częściach Ameryki Północnej — najsłynniejszy z nich pochodzi z Kensington w stanie Minnesota (patrz s. 8Ó-86).

Zainteresowanie tego typu znaleziskami bywa odbiciem osobliwej odmiany nacjonalizmu. Wyraża, go na pnykład pragnienie dowiedzenia, iż wikingowie osiedlali się na terenach dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, a nie Kanady. Efekt jest odwrotny: z nieufnością przyjmuje się nawet rzetelne, wiarygodne odkrycia. Nawet gdyby w KAnse aux Meadows niczego nie znaleziono, żaden uczony w ciągu ubiegłego stulecia nie miał zastrzeżeń do tezy, że wikingowie przebywali w Ameryce Północnej.

Wikingowie w Arktyce, na Grenlandii i w Ameryce

— długa bioloria

Odkrycia Bjamiego i Leifa są godne uwagi, ponieważ poprzedzały wyprawę Kolumba, ale także ze względu na ich pragmatyczny charakter. Tym z nas, którzy wychowali się na opowiadaniach o epoce odkryć geograficznych, podróże takich odkrywców, jak Bjarm i Ohthere, wydają się mieć zadziwiająco spokojny pi*zebieg. Nordyccy myśliwi odbywali podróże nawet daleko za koło podbiegunowe — znaleziska z Wyspy Ellesmerea, lezącej na północny zachód od Grenlandii, ukazują ich niewiarygodny zasięg.

Grenlandia uważana jest niekiedy za odosobnioną, nieprzystępną kolonię, jednak wizja ta odbiega od prawdy historycznej. Osadnicy z Grenlandii utr2ymywali regularne kontakty z Norwegią przez większą część późnego średniowiecza. Znaleziska z cmentarzy w Gardar i Herjolfsness dowodzą, że jeszcze w XIV wneku Grenlandczycy nosili europejskie stroje i prowadzili europejski tryb życia. Zaawansowana technologia i dostosowywanie się do środowiska naturalnego to jeden z najbardziej godnych uwagi aspektów cywilizacji wikingów.