576,577 (2)

niepełnosprawne rozwija Kościół katolicki.¹ Kościół prowadzi Duszpasterstwo Rodzin Specjalnej Troski — tzn. rodzin wychowujących niepełnosprawne dzieci lub opiekujących się niepełnosprawnymi osobami dorosłymi. Przede wszystkim jest to wychowanie religijne przez: katechizację dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz organizowanie dla osób niepełnosprawnych nabożeństw, spowiedzi, pielgrzymek, rekolekcji, dni skupień itp. (K. Lausch 1987). Podejmowane są próby objęcia opieką religijną kobiet, które urodziły upośledzone dziecko. Opiekę zapewniają kapłani pracujący na terenie klinik i szpitali. Udzielają oni matkom duchowego wsparcia w momencie, kiedy tego najbardziej potrzebują. Zadaniem proboszczów parafii katolickich jest szczególna troska o rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne. Dbają oni o integrację tych rodzin ze społecznością parafialną. Służą temu specjalne msze, kazania, rekolekcje i rozmowy z wiernymi. Komisje charytatywne, działające w poszczególnych parafiach, udzielają rodzinom mającym dzieci niepełnosprawne i znajdującym się w trudnej sytuacji bytowej pomocy materialnej w postaci żywności i odzieży. Inną formą pracy Duszpasterstwa Rodzin Specjalnej Troski są obozy wypoczynkowe i turnusy rehabilitacyjne, w których — razem z niepełnosprawnym dzieckiem biorą udział wszyscy członkowie rodziny. Obozy i turnusy są finansowane ze środków kościelnych, a odpłatność uczestników jest niewielka. Duszpasterstwo skupia osoby świeckie (wierzące, a niekiedy i niewierzące), które pragną poświęcić swój czas na pracę z osobami niepełnosprawnymi.

Pod auspicjami Kościoła katolickiego działa ruch „Wiara i Światło”. Formą organizacyjną ruchu są młodzieżowe grupy spotkaniowe skupiające przeważnie kilkanaście osób — w tym również osoby niepełnosprawne. Spotkania odbywają się co tydzień w mieszkaniach członków grupy. Wypełnione są różnymi formami aktywności: modlitwą, medytacjami, dyskusjami, wspólnymi grami i zabawami, muzykowaniem, małymi formami teatralnymi itp. Młodzież skupiona w ruchu „Wiara i Światło” organizuje również wycieczki, biwaki, rajdy i pielgrzymki. Korzysta wówczas z pomocy proboszczów, którzy udostępniają teren kościelny na rozbicie namiotów, kościół na modlitwy i medytacje, plebanię na przygotowanie posiłków. Oprócz włączania osób niepełnosprawnych do grup na prawach członków, grupy „Wiara i Światło” organizują także pomoc dla rodzin wychowujących niepełnosprawne dzieci — opiekują się dzieckiem w godzinach pracy rodziców, robią zakupy, zabierają dziecko na spacery itp.

Kościół katolicki upowszechnia wiedzę o problemach i potrzebach rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne. Służą temu artykuły zamieszczane np. w czasopismach .Katecheta” i „Ateneum Kapłańskie” oraz prace naukowe i informacyjno-szkoleniowe wydawane m.in. przez Akademię Teologii Katolickiej w Warszawie oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski. Organizowane są cykliczne sesje naukowe nt. „Niepełnosprawni w Kościele” (na przykład w Papieskim Wydziale Teologicznym w Częstochowie).

8.1.3. NIEKTÓRE TRUDNOŚCI WE WSPÓŁPRACY Z INSTYTUCJAMI

Współpraca rodzin dzieci niepełnosprawnych z omówionymi instytucjami może napotykać różne przeszkody. Przede wszystkim dla wielu rodziców są one trudno dostępne. Dostępność placówek można oceniać rozpatrując, czy rodzice wraz z dzieckiem mogą do nich dotrzeć bez większych przeszkód i w pełnym zakresie korzystać z ich usług. W stosunkowo najtrudniejszej sytuacji znajdują się rodziny zamieszkujące na wsi. Dla nich każda wizyta u lekarza-specjalisty wiąże się z dojazdami, często wielogodzinnymi. Jeżeli rodzice korzystają ze środków masowej komunikacji, wówczas narażeni są na konieczność noszenia dziecka na rękach (jeżeli nie może się ono poruszać samodzielnie), na podróżowanie w tłoku, niezdrowe zainteresowanie współpasażerów (jeśli niepełnosprawność jest widoczna) itp. Duże utrudnienia występują również przy korzystaniu ze specjalnych placówek oświatowych. Dla dziecka niepełnosprawnego ze wsi nauka w szkole specjalnej wiąże się albo z pobytem w internacie, z dala od domu, albo z codziennymi, wielokilometrowymi dojazdami. Dla tych dzieci niektóre placówki są praktycznie niedostępne (np. przedszkola specjalne, dzienne ośrodki adaptacyjne, szkoły życia) albo bardzo trudno dostępne (np. zawodowe szkoły specjalne, zakłady spółdzielni inwalidów). Także rodzice mieszkający w miastach małej i średniej wielkości mają utrudniony dostęp do wielu instytucji. Oni również muszą dojeżdżać z dzieckiem do dużych ośrodków akademickich na badania i konsultacje. Natomiast wielu rodziców, niezależnie od miejsca zamieszkania, musi

C'7'7

1

Działalność taką prowadzą również inne Kościoły. My ograniczamy się wyłącznie do Ko-ścioła katolickiego z powodu ograniczonych ram rozdziału oraz z uwagi na fakt, że skupia on w naszym kraju najliczniejszą rzeszę wiernych. Przy zbieraniu informacji o działalności Kościoła katolickiego na rzecz rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne korzystałem z pomocy mgra Krzysztofa Lauscha oraz materiałów przez niego wskazanych.