62 2

•    jednorazowym odpisie całej wartości początkowej środka trwałego.

Jak już wspomniano, amortyzacja ujęta w księgach rachunkowych wynika z wyboru jednostki gospodarczej, a więc może być ustalona z uwzględnieniem stawek określonych w przepisach podatkowych. Wówczas amortyzacja księgowa będzie zgodna z amortyzacją podatkową. Jeżeli natomiast przez jednostkę gospodarczą zostaną przyjęte stawki odbiegające od stawek zawartych w przepisach podatkowych, to amortyzacja księgowa będzie się różnić od amortyzacji podatkowej.

Zasady amortyzacji podatkowej w odniesieniu do osób prawnych reguluje ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych¹, a w odniesieniu do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych - ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych². Zgodnie z nimi odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez wszystkich podatników, z wyjątkiem nieprowadzących działalności gospodarczej z powodu ogłoszonej upadłości. Przy ustalaniu wysokości odpisów muszą się oni kierować stawkami ujętymi w wykazach stawek załączonych do wymienionych przepisów podatkowych.

Stawki zawarte we wspomnianych załącznikach są stawkami standardowymi. Na ich podstawie, w przypadkach określonych przepisami, mogą być wyznaczane stawki zwiększone albo zmniejszone.

Stawki standardowe mogą być zwiększone dla:

•    budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych (współczynnik do 1,2) lub złych (współczynnik do 1,4), powodujących przyspieszone ich zużycie;

•    maszyn, urządzeń i środków transportu eksploatowanych intensywniej niż w przeciętnych warunkach albo wymagających szczególnej sprawności technicznej (współczynnik do 1,4);

•    maszyn i urządzeń z grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) podlegających szybkiemu postępowi technicznemu, co wpływa na ich przyspieszone zużycie moralne (współczynnik 2,0).

W dwóch pierwszych przypadkach stawki można podwyższyć od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojawiły się okoliczności uzasadniające podwyższenie. W trzecim przypadku podwyższenie jest możliwe od miesiąca następującego po tym miesiącu, w którym dany środek został wprowadzony do ewidencji albo dopiero od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego.

Współczynniki podwyższające stawkę amortyzacyjną mogą też być zastosowane w jednostkach położonych na terenie gmin szczególnie zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym lub recesją i degradacją społeczną.

W związku z dopuszczaniem przez przepisy podatkowe zastosowania współczynników, w określonych przypadkach stawki standardowe podane w załącznikach do ustaw o podatku dochodowym mogą być podwyższane. Na przykład, w odniesieniu do poddanych szybkiemu postępowi technicznemu systemów¹ komputerowych można zastosować współczynniki podwyższające nie wyższe

62

1

Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późniejszymi zmianami.

2

Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami.