65 (194)

stopień skurczu, czyli zapobiegająnadmiemej czynności mię. śni. Sprawia to, że ruchy są płynne i skoordynowane.

Zaburzenie funkcjonowania której ś z części tego mechanizmu lub zaburzenie przewodnictwa nerwowego od niej może powodować:

•    zwiotczenie mięśni z całkowitą utratą siły i ich zanikiem,

•    wzmożone napięcie mięśni,

•    różnego rodzaju ruchy mimowolne,

•    hipotonię (obniżenie napięcia mięśni bez utraty siły) lub atonię (brak napięcia mięśni).

Porażenie wiotkie z zanikiem

Stan taki jest charakterystycznym objawem uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego, tzn. komórek przednich rogów rdzenia kręgowego lub ich wypustek osiowych. Mięśnie początkowo są blade i zwiotczałe, później ulegają silnemu zanikowi, a kończyna staje się zimna i zasiniona. Jest to spowodowane całkowitym przerwaniem kontaktu pomiędzy mięśniami i zaopatrującymi je nerwami ruchowymi, przez które nie dochodzą pobudzenia. Na skutek tego mięśnie całkowicie tracą zdolność kurczenia się, nie można za ich pomocą wykonać żadnego ruchu, a nawet utrzymać normalnego napięcia mięśni w spoczynku. Ponieważ komórki przednich rogów rdzenia kontroluj ąodżywianie mięśni, dochodzi do ich zaniku, spowodowanego nie tylko nieczynnością, ale również słabym odżywianiem tych mięśni. Zaburzenie krążenia w porażonej kończynie prowadzi do osłabienia procesów regeneracyjnych i wzrostowych, co przy nie zakończonym jeszcze procesie wzrostu prowadzi do trwałego niedorozwoju kości i tkanek miękkich.

W przypadku mechanicznego uszkodzenia nerwu lub komórek, do których dochodzi, porażenie występuje natychmiast. Ostry proces zapalny w obrębie neuronów wywołuje i porażenie w przeciągu kilku dni, a nawet godzin.

Rozwój porażenia w przypadku procesu zwyrodnieniowego trwa miesiące lub lata.

Wzmożone napięcie mięśni

Stan taki jest charakterystyczny dla uszkodzenia górnego neuronu ruchowego. Na skutek zniesienia hamującego działania odpowiednich warstw mózgu i tworu siatkowatego dolny neuron ruchowy pozostaje bez kontroli i wszystkie bodźce czuciowe powodują nadmierne reakcje. Ponadto ponieważ pobudzenia zwiększające napięcie mięśnia nie są wyrównywane przez pobudzenia hamujące, dochodzi do nienor-malego zwiększenia tego napięcia i rozwoju stanu spastyczne-go.

Ruchy mimowolne

Istnieje wiele różnych rodzajów tych ruchów. Mogą być one wywołane przez:

1. Uszkodzenie zwojów podstawy, tzn. jąder ogoniastego i soczewkowatego, mogące spowodować:

a.    ruchy atetotyczne - dziwaczne ruchy polegające na wykręcaniu palców kończyn górnych lub dolnych i czasami obejmujące także głowę i nadgarstek, łokieć lub ramię;

b.    d r ż e n i a - są to delikatne drżące ruchy utrzymujące się w czasie spoczynku kończyny i mniej widoczne, gdy chory wykonuje zamierzone ruchy; ruchy takie obserwuje się w chorobie Parkinsona.

Zarówno ruchy atetotyczne, jak i tego rodzaju drżenia spowodowane są utratą kontroli, szczególnie przez jądro ogoniaste, nad różnymi innymi grupami komórek, które nie hamowane powodują powstanie zaburzonych ruchów. Na ruchy celowe (zamierzone) uszkodzenie to ma mniejszy wpływ ze względu na następujące zwiększenie aktywności kory mózgo-

135