65 (208)

4. Problematyka władztwa finansowego i samodzielności finansowej samorządu terytorialnego

Wbitztwo finansowe jesi elementem władztwa publicznego, związanego z wy-konyvkaniem /adun przez organy władzy publicznej, przy zastosowaniu różnych iimMihJ i środków prawnych. Publiczne władztwo finansowe wyraża się w gromadzeniu dochodów, wydatkowaniu, stosowaniu różnych procedur finansowych. Jest to władztwo wyrażające się w stanowieniu oraz w stosowaniu prawa w sferze prowadzenia gospodarki finansowej.

Organy administracji publicznej (rządowe i samorządowe) mogą stosować

_ dla realizacji swych zadał) — wszelkie przewidziane przez ustawy środki

prawne: środki prawa prywatnego (cywilnego, handlowego), środki prawa karnego, a także środki i metody administracyjne, występujące w ramach prawa administracyjnego. finansowego, podatkowego, gospodarczego. Poszczególne środki prawne (zarówno związane z prawem prywatnym, jak i z prawem publicznym) dopuszczają do zastosowania — o ile jest to konieczne — przymusu państwowego, w ramach odpowiedniego postępowania egzekucyjnego i wykonawczego.

Władztwo finansowe samorządu, jako istotny składnik samorządności, jest konstrukcją opisywaną w literaturze niemieckiej, gdzie mówi się m.in. o takich jego elementach, jak władztwo w zakresie dochodów, wydatków i budżetu¹³. Wskazuje się na władztwo samorządów wykonywane na terytorium ich działania i występujące w sferze finansów, danin, zarządzania, organizacji, kadr, planowania, kształtowania kultury, ochrony środowiska¹⁴. Władztwo finansowe łączy się z możliwością (zdolnością) jednostki samorządu terytorialnego do gromadzenia dochodów, według własnej woli i uznania, w celu realizacji zadań samorządowych. Prowadzenie własnej gospodarki finansowej jest konieczną przesłanką działalności samorządu. Władztwo finansowe wyraża się w kształtowaniu odpowiedniej polityki (m.in. w zakresie dochodów) przy zastosowaniu środków władczych¹⁵.

Władztwo finansowe jednostek samorządu związane jest z wydawaniem uchwał budżetowych, uchwał w sprawach podatkowych i finansowych (np. dotyczących podatków, opłat, cen, obligacji), wydawaniem decyzji w sprawie podatków i opłat, zawieraniem umów, udzielaniem poręczeń, przydzielaniem dotacji. Władztwo to — regulowane ustawami i wykonywane w ramach ustaw — podlega kontroli i nadzorowi organów państwowych (w Polsce: regionalnej izby obrachunkowej, wojewody, samorządowego kolegium odwoławczego). Władztwo finansowe samorządu związane ze stanowieniem prawa nie jest — w odróżnieniu np. od

° F.I— Kncmeyer, Bayerlsches Kommunalrecht, Stuttgart -MUnchen Hannover, 1988. s. 92—95.

¹⁴    A. Gem. Deutsches Kommunalrecht, Badcn-Baden 1997. s. 120 i n.

¹⁵    Por. P. Kirchhof. Die kommunale Flnanzhoheit, [w:] Handbuch der kommunałett.... v io