68

Podwyższony poziom lipidów ogółem obserwuje się u zwierząt chorych na cukrzycę, białaczkę, w ciężkich stanach niedokrwistości hemolitycznej, przy nerczycach lipoidowych, niedoczyrności tarczycy, niektórych lipoidozach oraz po długotrwałym wysiłku fizycznym. Natomiast niski poziom lipidów we krwi występuje przy nadczynności tarczycy, chorobie trzewnej i ogólnych zaburzeniach wchłaniania.

Metody oznaczania. Większość metod ilościowego oznaczania tłuszczu całkowitego w materiale biologicznym polega na określeniu masy tłuszczu uprzednio wyekstrahowanego lub na oznaczeniu jednego ze składników występujących w cząsteczce tłuszczu, np. nasyconych lub nienasyconych kwasów⁷ tłuszczowych, fosforu itd. W metodach wagowych oprócz tłuszczów⁷ właściwych i złożonych oznacza się również wszystkie substancje rozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych, takie jak: wolne kwasy tłuszczowe, sterydy, karotenowce, żywice itd. Całkowite wyekstrahowanie tłuszczów⁷ z tkanek jest praktycznie bardzo trudne i wymaga stosowania różnych mieszanin rozpuszczalników oraz długiego czasu. Znacznie prostsze w wykonaniu są metody bezekstrakcyjne, polegające na określeniu poziomu jednego ze składników cząsteczki tłuszczu otrzymanego po hydrolizie mocnym kwasem. Jedną z nich jest metoda Zollnera i Kirscha.

Metoda Zollnera i Kirscha polega na poddaniu hydrolizie w⁷ stężonym kwasie siarkowym lipidów⁷ zawartych w surowicy. Nienasycone kw⁷asy tłuszczowe uwolnione w⁷ formie jonu karboniowego reagują z odczynnikiem wanil inofosforanowym tworząc barwmy produkt, który można oznaczyć kolorymetrycznie. Produkt reakcji jest stabilny dzięki wiązaniu estrowemu między kwasem fosforowym a grupą -OH w^faniliny. Zawartość sumy lipidów⁷ w⁷ surowicy określa się przez odczytanie z krzywej wzorcowej ilości mg tłuszczów odpowiadających absorbancji badanej próby.

Odczynniki

1.    Stężony kwas siarkowy.

2.    Odczynnik wunilinofosforanowy: zmieszać 4 części 84-proc. kwasu fosforowego z 1 częścią 0,04-molow⁷ego roztworu waniliny (608 mg w⁷aniliny w⁷100 ml wody).

3.    Roztwór wzorcowy lipidów⁷ zawierający 0,15 g oliwy/1: rozpuścić 150 mg oliwy z oliwek w 1000 ml chloroformu.

4.    Chloroform cz.d.a.

Szkło i inne pomoce

Na dwóch studentów przypada: 27 probówek chemicznych, 2 statywy do probówek, 1 uchwyt do probów⁷ek, 1 zlewka (400-600 ml), pipety serologiczne: 4 na 0,2 ml, 1 na 1 ml, 3 na 5 ml. 8 chłodni czek do probówek.

Wykonanie

Wyznaczenie krzywej wzorcowej wykonuje się w⁷ grupach 2-osobowvch, natomiast oznaczenie poziomu lipidów⁷ w⁷ surowic)⁷ — indywidualnie.

1. Sporządzanie krzywej wzorcowej. Do 5 probówek pobrać kolejno 0,5; 1,0; 1,5; 2,0; 2,5 ml roztworu wzorcowego tłuszczu (3 ), a do 6 probówki — 1,5 ml chloroformu. Zawartość

58