68 (66)

204 WPŁYW SPOŁECZNY

Koszty zdrowotne

Utrata zdrowia jest kosztem wynikającym między innymi z reklam żywności. To, że społeczeństwo amerykańskie jest najbardziej otyłe wśród narodów świata, w znacznej mierze jest „zasługą” perswazji zorientowanej na produkty spożywcze, w t) tak zwany junk food, czyli jedzenie-śmieć (na przykład chipsy). Do tej grupy nale~ też reklamy papierosów, a także prowadzona nieformalnie, na przykład w grupac nastolatków czy aktorów, choć oficjalnie zakazana, perswazja dotycząca używa' narkotyków.

Koszty psychologiczno-spoleczne i etyczno-moralne Jednym z psychologiczno-społecznych kosztów perswazji jest utrata wolności przez jednostkę. Ma to miejsce choćby w przypadku włączania się w sekty religijne czy szkolne gangi. Wytworzenie w wyniku perswazji przekonania o wyższości daneg narodu czy o złu moralnym odmiennej grupy religijnej lub odmiennego stylu życia jest także przykładem społeczno-psychologicznych kosztów perswazji. Koszt perswazji bywa transcendentnie ostateczny, gdy w jej wyniku dochodzi do śmierci ludzi: czy to w formie popełnienia masowego samobójstwa w sektach religijnych, czy mordowania innych ludzi wskutek ekstremistycznej perswazji wpajającej nienawiść. W tym ostatnim wypadku koszt perswazji ma charakter etyczno-moralny.

W sumie nie tylko jednostka, ale i społeczeństwo jako całość ponosi koszty niepożądanej perswazji, dokładając do leczenia chorych z powodu otłuszczonych serc cz_y płuc zniszczonych rakiem, programów terapeutycznych dla młodzieży zwerbowane; do gangu lub przestępców kończących w więzieniach, kosztów utrzymania służb zaangażowanych w walkę z gangami, narkotykami czy terroryzmem i w jego kontekście - konfliktami zbrojnymi.

5.5.2 Strategie uodparniające jednostkę na niepożądaną i szkodliwą perswazję

Niepożądana perswazja oznacza próby wytworzenia przekonań i stojących za nimi zachowań, które są szkodliwe dla jednostki, grupy czy społeczeństwa jako całości.

Niepożądana perswazja oznacza próby wytworzenia przekonań i stojących za nimi zachowań, które są szkodliwe dla jednostki w sensie fizycznym lub psychologiczno-moralnym, oraz dla społeczeństwa jako całości.

Oto główne strategie:

5.5.2.1 Ostrzeżenie przed perswazją

Ostrzeżenie przed perswazją oznacza zasygnalizowanie potencjalnemu odbiorcy przez osobę trzecią zamiaru nadawcy o skierowaniu na niego oddziaływania perswazyjnegc (Jacks i in., 2001). Gdy dowiadujemy się wcześniej, że mamy być poddani perswazji.