6 (1162)

•    Odkąd znowu żyję samotnie, wydaje mi się, że brak mi korzeni - czyż nie mam ich już w sobie?

•    Widzę małego ptaka, który chce lecieć, ale nie może ruszyć się z miejsca, ponieważ jego nogi są długimi, ciężkimi korzeniami. Moje korzenie przeszkadzają mi w tym, bym mógł latać.

Skojarzenia na temat skrzydeł:

•    Przypomina mi się pewna piosenka: ...na skrzydłach orłów bezpieczny!

•    Widzę dużego ptaka, który unosi się wysoko w powietrzu.

•    Moje drzewo ma dużą koronę, która wygląda jak szerokie skrzydła. Mogą się one poruszać w dość dużym promieniu, ale nie mogą lecieć wszędzie tam, gdzie zechcą.

•    Mój motyl ma kolorowe skrzydła, przeskakuje z kwiatka na kwiatek i jest bardzo kruchy.

•    Czuję się jak mewa, która zależna jest od wiatru i żyje z wieloma innymi mewami na morzu.

•    Mały ptak siedzi w zamkniętej dłoni. Dlatego też nie może latać. Mój obraz wywołuje u mnie smutek.

Wewnętrzne obrazy były pierwszym bodźcem do zastanowienia się nad własnym rozwojem w sferze przywiązania i autonomii oraz wymiany poglądów na ten temat.

Drugim krokiem było przedstawienie typowych przykładów z praktyki pedagogicznej. Rozpoznany został związek z własnymi urazami i obawami oraz doświadczoną swobodą i konkretnymi reakcjami w roli wychowawcy.

•    Dlaczego tak trudno mi pozwolić dzieciom bawić się samym na zewnątrz, podczas gdy moje koleżanki nie obawiają się tak bardzo, że dzieciom może się coś stać. (Temat: Kurczowe przywiązanie i oswobodzenie.)

•    Jak to jest z prawem dziecka do własnych doświadczeń i jaką rolę odgrywa przy tym mój własny strach?

•    Dlaczego w grupie koleżanki dzieci potrafią się same ubrać i nawet zawiązać buty, podczas gdy u mnie zachowują się tak, jakby nigdy się tego nie nauczyły i znowu udają niemowlaki? (Temat: Wspieranie i stawianie przeszkód na drodze do autonomii dziecka.)

• I Mnczego pokazuję tak mało współczucia, gdy dzieci są smutne i pła-( /i|? Dlaczego mam trudności z wzięciem ich w ramiona i pociesza-ulcin? Zamiast przeczekać ich smutek, apeluję do ich rozsądku i wyduszam zdania typu „głowa do góry”.

Nu podstawie bardzo różnych przykładów nasuwało się wciąż pytami |ukie znaczenie może mieć własna równowaga pomiędzy przywią-'imiem i autonomią w radzeniu sobie z potrzebami dzieci, które pragną I Mir żucia bezpieczeństwa i zdobywania świata?

Jedna z uczestniczek wyraziła to bardzo dobitnie w takich słowach: .(nich i nieprzezwyciężony smutek we własnym życiu są tak samo u n/liwe jak radość życia. A jeżeli obawiam się korzystać z mojej oso-lii iicj swobody, wtedy również nie stworzę dziecku odpowiednich możliwości poznawania świata. Już sama myśl, co mogłoby mu się przyda-i/yć w drodze na plac zabaw, wytrąci mnie z równowagi. Następnym m/em nie pozwolę mojemu dziecku wyjść samemu z domu. Ale jeżeli |nko dziecko i młoda osoba mogłam poznawać siebie samą, a przy tym poczułam w sobie radość życia, wtedy łatwiej będzie mi znieść obawy

0    moje dziecko. Będę przychylnie wspierała poszczególne kroki w rozwoju dziecka i w ten sposób pozostawię mu prawo do własnych pozytywnych i negatywnych doświadczeń”.

Inna uczestniczka zauważyła, że podobnie jest z doświadczaniem przywiązania we własnym życiu: „Jeżeli mogłam sama zdobyć jedynie ambiwalentne doświadczenia w miłości, wtedy z trudnością będę potrafiła nawiązać niezawodne związki. Tęsknota za człowiekiem, z którym będę mogła wszystko dzielić, może mnie popchnąć do tego, by wykorzystywać dziecko do zaspokojenia własnych potrzeb i pragnień. Dziecko, które wtłaczam w rolę pocieszyciela, zastępczego partnera, obiektu miłości z matczynymi funkcjami, nie będzie w stanie rozwinąć indywidualnych możliwości w swoim życiu”.

Dzieci skazane są w swoim rozwoju na nasze wsparcie, naszą ochronę

1    towarzyszenie im. Potrzebują one naszej miłości i poczucia bezpieczeństwa i muszą ufać w to, że dorośli sprostają temu zadaniu.

„ Wychowaj siebie samego, zanim zaczniesz wychowywać swoje dziecko tak sformułował to Janusz Korczak, lekarz, pedagog i dobra

— 13 —