6 (1827)

> »-M |n : v.. tor <łtłł tał «n.« Ti*«l9M0|j

> »-M |n : v.. tor <łtłł tał «n.« Ti*«l9M0|j

If “Hhrcano

miticMtf). i moi i9-*o '.'I *

?łOtisnolf

Tuqesba(eiil des Fiihrersy

» »i. «UiIm. lit «••• •    «>• C*•••»! tdrtle

H4>« »n«i».‘i Irtf >•

>•1 •

i u >.* łi*c bifit

. . Ili l'dl !• Ai«« I* Kt ClłflU* • .    hfWł Wsi VI KriKi

i    «»r*l«W« Uli.*

fn3Ml«li» $•!>« •»?**»»!•« IW

" .W W.

_m ...... ?•:    w« MilrtWiU i>W-

Tl .« a    «3ti <KitWkr*

Misan. t* •* Vl hk !■■••••• •• M f    Ifttłt -

■ .t Ml •••! :•!*• T li r*.« (»•    •»

. >rl e*- sin • *••«»» *». Tn• «(<«»

Dae 6etto

Kein FuBgangeroerhehr fOr

®le IrutfAeu unb ęolen babea bot *Bc$n» :bict ber Ouben bercllt Qer5umL G* liegt ■wl|o J2t bic[c felne SloIrscnbioicU metr tor, j.bot Getto )u betrclcn. Hut bieleni Gruttb ccc*

' bietet elnc ^olijelceroitnuna ben gufcijanatr* _%-ocrfcbr in blefem Gefciel. gur ben ctitHjgenen*

• len gabroetfebr ourben ble Sleu&abt*. fcebenftel* act unb aiejanbetbofTttafc* lieigetcllen, bc4 biirfrn bie SBcgen unterroeas r.ldjf ballce. 8uq bie Gtrafjen* unb 3ufubcbo^n^ctlcpcacn ftnb aufctfcoben.

Sie 3ulm$tlobn bat Uren bitber caf bem Cąfuter Sting cortcnbcnen Sobnęcf certegt. S>i* Sfcfatjrt cnb fcnfunfł ber 3^P^# nc6 unb' Mn aiejaubrca erfolgt in ber JUxl*3cble*

>-:sV :    *

ift gefperrt

Deutfdie unO Polen fm Getto

Stroje, ber . rfoo

|Qot eaĄ

piorroó in^alTonoro.’ Ii e* G je f u i i^ *$5 j* $n

t:

C3*>t. M*:«* i* *:n Mt>uirif ' lilii ffjtl IH

ben otnar.ntei Slnfangs* 650. Gnbftationen bet 3uluqtbcbn befonbere 3ufle oom lealfótaob* pto| aut oerfe&ren (Ginie 35 jur JtsrMu&lc* StrcŁc ur.b jutuS. Sinic 3 nzi Ouilanets unb

JUfjtf. Ite Cinie 2 fćbrt filtlólaS? bit jnr Jerl.S3ubfe*Strafce _un& 51, 5 _bcą 3u(icno9. 9Qe anberen Sinien, bie bitber bas 6ei:o be* ’ ruletce. tsutben umoeteifet.

60 ftnb benn bte leutfcbeic unb {tafc* nam* metr e3Cig ber (Scfabr entbebrn. mit 3abea in Serutrung 1 n fommtń. 6oaotI łn fiilii^ msrclifdjer s:c iu gefunbfceilltfttr Scjlcbaif tfr bat eon URgcbeurcr Sebeutung.

. w t«*wi» ?.»« •• «»

r;tmlt |j-!. v« BI! Mi'» k | M*.V* •« Kr    K.V|*

^ , p, IMS ■•••■ *!i*r-Li«t

' ń hu- w . *• %-••• H |..un*K«t euVsfi ■!! I* •*» •*-*» I-»*.»

«•*»•«« 3«*»* *•»    -

Rozporządzenie o zamknięciu getta

niej siły roboczej. Głód w zastraszający sposób dziesiątkuje ludność. W ciągu roku 1941 i 1942 na skutek systematycznego niedojadania i powstałych na tym tle chorób (obrzęki głodowe, gruźlica, awitaminoza itp.) umiera 30 000 osób. Oprawcy później będą się chełpić, że getta stały się „skrzyniami śmierci" (Todeskiisle). Jednocześnie co pewien czas odbywają się deportacje chorych, dzieci, i starców do obozów zagłady.

Latem 1944 roku następuje ostatni akt tragedii Żydów łódzkich. W tym czasie pozostała ludność getta w liczbie około SO 000 osób zostaje wysłana do Oświęcimia. W getcie okupanci pozostawiają 887 Żydów przeznaczonych do oczyszczenia terenu. Po wykonaniu tej pracy i ci mieli być zlikwidowani. Ocaleli oni dzięki szybkiemu wyzwoleniu miasta przez Armię Radziecką w dniu 19 stycznia 1945 roku.

Jeszcze dziś, na starym cmentarzu żydowskim w Łodzi, z lewej strony Bramy Głównej iczdłuż muru cmentarnego ciągną się odkryte puste groby przygotowane przez hitlerowców dla tych 887 ostatnich Żydów z getta łódzkiego.

W Dzienniku Dawida Sierako wiaka wielokrotnie wspomina się o organizacji działającej w getcie łódzkim. Chodzi tu o lewicową organizacją i jej część składową — organizacją młodzieży, do której Autor Dziennika należał przez pewien czas. Przyczyny jego odsunięcia się od organizacji wynikają z treści pamiętnika.

Dziennik bynajmniej nie daje jakiegoś pełnego obrazu działalności organizacji, ponieważ notatki na ten temat są fragmentaryczne i odnoszą się do początkowego okresu. Praca zaś w organizacji nie odgrywa w życiu Autora roli pierwszoplanowej. Zaznaczyć róumież wypada, że prawie wszystkie notatki Daiuida Sierakowiaka odnoszą się do czasu, w którym organizacja młodzieży niemal wyłącznie opierała się o uczniów istniejącego w getcie gimnazjum. Dlatego też celowe wydaje się choćby pobieżne poinformowanie o tej organizacji, dotychczas nie uwzględnionej w litera-rze historycznej.

Tajna lewicowa organizacja w getcie łódzkim powstała w 1940 roku z inicjatyiuy szeregu byłych członków KPP i KZMP. Mniej więcej w tym samym czasie — lecz niezależnie od niej — powstaje organizacja młodzieży. Ta ostatnia skupiła młodzież inteligencką, a później i robotniczą. W drugiej połowie 1940 roku następuje włączenie organizacji młodzieży do organizacji lewicowej. Należy również nadmienić, iż na terenie getta istniały i inne ugrupowania polityczne (Bund, Poalej Syjon-Lewica i Prawica, Hechaluc, Ogólni Syjoniści i inne).

Organizacja lewicowa w końcowym okresie swego istnienia liczyła około tysiąca członków. Oczywiście wpływy jej były znacznie szersze. Jej komórki (tak zwane piątki) istniały we wszystkich niemal zakładach pracy getta, a akcje przez nią prowadzone obejmowały znaczną część pracujących. Działalność organizacji zmierzała do maksymalnego zmniejszenia produkcji przeznaczonej dla okupanta. Jednocześnie organizacja starała się zapewnić ludności pracującej warunki choćby najbardziej prymitywnego bytowania. Przeprowadzone w tym celu akcje masowe (liczne strajki, odmawianie przyjmowania posiłków w zakładach pracy), zmuszały w pewnej mierze administrację getta do ustępstw.

Organizacja lewicowa zajmowała zdecydowanie opozycyjną postawę wobec administracji getta, nie biorąc oczywiście udziału w zarządzaniu jakimkolwiek odcinkiem oficjalnego życia getta. Dzięki swojej postawie potrafiła ona w pewnym stopniu przeciwdziałać demoralizacji społeczeństwa, a w szczególności młodzieży. Organizacja dysponowała, jak na owe warunki, bardzo bogatą biblioteką oraz własnym nasłuchem radiowym, doskonale zakonspirowanym. Regularnie odbywały się zebrania dyskusyjne na różne tematy z dziedziny socjologii, literatury i sztuki. Członków swych organizacja wychowywała w duchu ideologii socjalizmu, silnie zawsze podkre-

15