6 (216)

nia jakości dźwiękowej danego przedmiotu, niektóre dzieci niewidome lekko postukują przedmiotem o swoje zęby. Inne stukają w powierzchnię przedmiotu paznokciami, jeszcze inne uderzają przedmiotem o podłogę lub blat stołu.

Jest ważną sprawą dla niewidomego dziecka, że część przedmiotów, które dostaje do zabawy, dostarcza sposobności rozpoznania pochodzących od nich dźwięków, sprawcami których były uprzednio inne osoby. Na przykład zabawa gazetą pozwala niewidomemu dziecku rozpoznać szeleszczący dźwięk, który często słyszało w pokoju, kiedy ktoś z dorosłych czytał gazetę. Bawiąc się garnkami i pokrywkami dziecko może rozpoznawać dźwięki, które słyszało zwykle będąc w kuchni. Zabawa talerzami, kubkami i sztućcami, może pomóc dziecku w odkryciu związku pomiędzy dźwiękami, które często słyszało, a konkretnymi przedmiotami. Dodatkowo, eksperymentowanie z tego typu przedmiotami może pomóc w opanowaniu samoobsługi w zakresie jedzenia i picia.

Kiedy poobserwujemy trochę niewidome dziecko i przekonamy się jakie dźwięki najczęściej produkuje bawiąc się przedmiotami, możemy wówczas podsuwać mu takie przedmioty, które podczas zabawy nimi dają dźwięki podobne do tych, jakie dziecko często słyszy w otoczeniu. Będą to więc dźwięki przypominające te, jakie produkują inne osoby w otoczeniu posługując się przedmiotami, co da dziecku szansę na skojarzenie dźwięku, który często słyszało, z konkretnym przedmiotem i własnym działaniem na tym przedmiocie. Na przykład często się zdarza, że dziecko niewidome słyszy dźwięk, jakby stuknięcie, kiedy dorosły obok niego zamyka czy otwiera długopis, naciskając jego przycisk. I jeżeli damy dziecku do ręki długopis, najlepiej już wypisany, będzie ono miało szansę nauczyć się, jakie jest źródło tego dźwięku i w jaki sposób można go wyprodukować. Innym przykładem może być zabawa drzwiami, która dostarcza niewidomemu dziecku nowych doświadczeń słuchowych. Doświadczenia te, dodane do posiadanych wcześniej, pozwalają niewidomemu dziecku na zbudowanie całościowego obrazu słuchowego domu, w którym mieszka.

Kiedy niewidome dziecko ma około trzech lat, zazwyczaj wie już, że radiem można manipulować w celu uzyskania różnych dźwięków. Dlatego też dziecko w tym wieku zazwyczaj lubi zabawę radiem. Oczywiście na tym etapie dziecko nie umie znaleźć określonej stacji i rzadko kiedy jest zainteresowane słuchaniem konkretnego programu. Jest ono raczej zaintrygowane kręceniem gałek, naciskaniem guzików i produkowaniem w ten sposób różnorodnych dźwięków, które można porównywać między sobą. Zdarza się często, że dorosły lub starsze dziecko protestuje przeciwko takiemu bombardowaniu dźwiękami i przesuwa gałkę radia w celu znalezienia konkretnej stacji. Prosi przy tym niewidome dziecko, aby przestało bawić się gałkami. W ten sposób pożyteczna dla dziecka zabaw^?a, która dostarcza mu okazji do uczenia się zostaje przerwana i dziecko je st zachęcane do biernego słuchania. Jeśli naprawdę ii i id no już wytrzymać hałas, dorosły powinien wyłączyć ladio, schować je lub zabezpieczyć przed dzieckiem, a następnie dać dziecku inną zabawkę, przy której wykazuje ono aktywność. Niewidomy trzylatek może być oczywiście /n interesowany muzyką i jest to rzecz dobra, jednakże umożliwienie dziecku słuchania muzyki przez cały dzień może poważnie ograniczać jego rozwój. Utrudnia to bowiem znacznie budowanie repertuaru doświadczeń dźwiękowy* h, które umożliwią dziecku zrozumienie jego otoczenia l /darżeń mających w nim miejsce.

81