6 (791)

równowagi

(w lewo tub prawo), co wpływa na rmianę ceny i Uoici lyokowąj.

Paradoksalne zachowania popytu:

1) Paradoks Giffena (biedaka) — rośnie zapotrzebowanie na podstawowe dobra żywnościowe wraz ze wzrostem ich cen; przełamany w krajach rozwiniętych.

2)    Paradoks Veblena (snoba) - rośnie zapotrzebowanie na dobra luksusowe wraz ze wzrostem ich cen.

3)    Paradoks spekulacyjny) — zakupy nasilają się przy wzroście cen i zmniejszają w okresie spadku cen w oczekiwaniu na dalszy ruch cen.

Na krzywą podaży wpływają następujące czynniki pozacenowe:

1)    Technika - postęp techniczny przesuwa krzywą podaży w prawo, jest określany jako usprawnienia umożliwiające wzrost efektu przy tych samych nakładach; obejmuje obok dostępności maszyn i urządzeń także wiedzę i umiejętności dotyczące metod produkcji.

2)    Koszty produkcji 1 zmiana cen czynników produkcji (płace, energia, surowce) zwiększa lub zmniejsza opłacalność produkcji powodując przesunięcie krzywej podaży.

3)    Interwencja państwa - zaostrzenie przepisów BHP, ochrony środowiska Ltp.; powoduje wybór takiej metody produkcji na jaką przedsiębiorca nie zdecydowałby się bez interwencji.

Wolny rynek umożliwia ustalenie cen wyłącznie w wyniku gry sil podaży i popytu. Państwowa kontrola cen często wprowadza reguły i przepisy uniemożliwiające dostosowanie cen do poziomu równowagi rynkowej.

Ustalenie ceny maksymalnej powoduje pojawienie się nadwyżki popytu i zmniejszenie ilości sprzedawanych dóbr. Wystąpić może konieczność racjonowania dóbr, może pojawić się „czarny rynek”.

Celem politycznym jest ochrona grup najuboższych, rozdział ograniczonej podaży niezależnie od dochodów. Efektem

długoterminowym jest często zmniejszenie ilości oferowanej (np. w przypadku mieszkań - zmiana przeznaczenia, sprzedaż zamiast wynajmu), wzrost deficytu i coraz mniejsza dostępność do dobra ludzi o niskich dochodach.

Cena minimalna ustalana najczęściej powyżej ceny równowagi powoduje zmniejszenie popytu i zwiększenie podaży (pojawia się nadwyżka podaży). Ceny minimalne są stosowane na rynku płodów rolnych.

REAKCJE POPYTU NA ZMIANĘ CEN 1 DOCHODÓW

Cenowa elastyczność popytu bada silę reakcji popytu na zmianę ceny. Jest to stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dane dobro do względnej zmiany jego ceny. Można ją wyrazić wzorem:

Ad Ac P c

E_c — elastyczność cenowa P - popyt c — cena A — zmiana

Za — podstawiamy zmianę procentową popytu.

Poziom elastyczności cenowej zależy od możliwości substytucji skali zmian cen oraz okresu jaki ma popyt na dostosowanie się do nowego poziomu cen.

Różne grupy cechują się różną elastycznością cenową. Możemy z tego punktu widzenia wyróżnić:

1.    Popyt sztywny (elastyczność cenowa -0) - dotyczy podstawowych grup żywności.

2.    Popyt mało elastyczny (elastyczność cenowa w przedziale od 0 do -1) - dotyczy opłat stałych, żywności, odzieży, obuwia.

9