70 71 (24)

- 70 -

jest tu odpowiednio ukierunkowany sposób działania wychowawczego, zmierzającego do stałego rozwijania tych zadatków. Tak więc nie będzie muzykiem człowiek o bardzo rozwiniętym i wrażliwym słuchu jeżeli sam czynnie tej muzyki nie uprawia.

Powyższe rozważania nasuwają wniosek, że rozwijanie zdolności następuje jedynie w procesie kształcenia c>

charakter - jest to cecha tak samo trudna do zdefiniowania jak pojęcie osobowości. Przyjęło się określać tym mianem stałość pewnych cech, które będą występowały w powtarzających się podobnych okolicznościach. Jeżeli człowiek dotrzymuje zawsze swych zobowiązań mówimy,że cechą jego charakteru jest solidność czy rzetelność, gdy w różnorodnych sytuacjach da się zaobserwować u niego samoistna chęć pomagania potrzebującym - stwierdzimy, że jest uczynny i życzliwy, Tych cech charakteru występuje bardzo dużo, posiadają one różny odcień i nasilenie. Najmocniej ugruntowane i uzewnętrznione cechy nazywamy zasadami. Jeżeli człowiek nie posiada żadnych zasad

postępowania mówimy o nim, że j<- t bez charakteru. Ujmując cechy charakteru z innej strony można powiedzieć, ze ujawniają się one w stosunkach: do samego siebie lub do innych ludzi. W stosunku ao samego siebie uzewnętrzniają się tego rodzaju cechy jak nieśmiałość, poczucie wyższości.egoizm itp„, zaś w stosunku do innych mogą to być cechy typu przyjaźni, życzliwości, złośliwości i podobne o

Kształtowanie się różnych cech charakterologicznych następuje w procesie wychowania tzn. tłumienia cech negatywnych a wywoływania i rozwijania cech pozytywnych. Nie oubywa się to lecz przy aktywnym udziale wychowanka, który musi w tym procesie zaangażować swoją wolę. Samo uznawanie słuszności istnienia tych czy innych cech, aprobata ich kojarzy się z powiedzeniem: •'dobrymi chęciami jest piekło wybrukowane", nie przynosi jednak w rezultacie żadnych zmian charakteru. Praktyka społeczna wykazuje,że ukształtowanie cech pozytywnych jest trudniejsze niż negatywnych. Można w zasadzie stwierdzić, że nie osiąganie, zaniechanie pracy nad wyrobieniem pozytywnych cech pozostawia człowieka na pozycjach cech negatywnych. Jeżeli ktoś nie