73 (135)

Wikingowie

Wikingowie a Średniowieczna Skandynawia

Mieszkańcy kolonu i podróżnicy cieszyli się w Skandynawii wyjątkowym poważaniem. W fantastycznej opowieści islandzkiej o Audunie i niedźwiedziu (jest to jedna z najpiękniejszych opowieści znanych pod nazwą thcettir) elokwentny młodzieniec Audun przywozi polarnego niedźwiedzia do Norwegii i Danii, budząc podziw ich władców. Prawdziwym XIIi-wiecznym pisarzem i podróżnikiem, Snorri Sturlusonem, opiekował się król Norwegii. Norweski podróżnik Harald Hardradi po prostu kupił Norwegię, gdy wrócił do

Skandynawii, wzbogaciwszy się podczas długiej służby na Morzu Egejskim. Zarówno mądrości Islandczyków, jak i złotu z Miklagardru przypisywano w Skandynawii nadzwyczajne znaczenie.

^ Lewka z rogu łosia, przedstawiająca głowę wojownika w hełmie, pochodzi z Sigluna w Szwecji.

Rzeźba o nieznanym przeznaczeniu jest przykładem bardzo rzadko występującej rzeźby naturalwtycznej z ery wikingów.

Wikingowie

Nojz odą?

Jak wobec tego powinniśmy pamiętać wikingów? Jeśli nie liczyć przypisywanych im okrucieństw i aktów przemocy niewiele innych wspomnień się po nich zachowało — trudno więc oceniać ich przyjmując współczesne kategorie tego co ważne i nieważne. Ich żeglarzy można nazwać „nieustraszonymi”, jeśli nie pamiętamy równocześnie, z jaką niefrasobliwością wyprawiali się niekiedy na morze. Można nazwać ich „dumnymi”, ale bliższe prawdy jest to, ze byli niezależni. Romantycy uznawali ich za ludzi nieustępliwych, o dużym poczuciu artyzmu. Jednakże im dłużej im się przyglądamy, tym bardziej wydają nam się pragmatyczni — z naszego punktu widzenia może być to uznane za cechę pozytywną bądź negatywną, jako że ludzie pragmatyczni bywają bezwzględni.

W Havamdl czytamy, że każdy wiking najbardziej pragnął sławy, która zapewniała nieśmiertelność. Czy wikingowie, jako grupa, osiągnęli sławę? Pojawili się nagle w historii Europy, skolonizowali zarówno jej centrum, jak i peryferie, zmienili jej system ekonomiczny, a u zmierzchu ich dziejów islandzcy potomkowie wikingów stworzyli na nowo ich wizerunek w literaturze. Mieli niezrównane łodzie i broń, poruszającą i wyrazistą sztukę oraz bardzo silne poczucie własnej tożsamości.

Europa wciąż próbuje włączyć dorobek tego wyjątkowego ludu do dziedzictwa cywilizacji Zachodu. Z dzisiejszej perspektywy lepiej można docenić spuściznę tej najbardziej rozproszonej spośród średniowiecznych kultur.

147 ------^