75 2

korzystania w dniu oddania do używania, a więc nie mogą to być prawa nabyte jako lokata kapitału. Ponadto w odniesieniu do praw majątkowych musi być spełniony warunek używania przez okres dłuższy niż rok. W przeciwnym przypadku nie mogą być one zaliczone do aktywów trwałych. Oprócz własnych oraz współwłasnych wartości niematerialnych i prawnych, do majątku jednostki gospodarczej należą też prawa majątkowe i programy komputerowe używane przez nią na podstawie umowy dzierżawy, jeżeli na mocy przepisów są one zaliczane do składników majątku tej jednostki.

Wartość firmy może mieć charakter dodatni łub ujemny. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się wyłącznie dodatnią wartość firmy. Ujemna wartość firmy należy do międzyokresowych rozliczeń przychodów. Wartość firmy wyraża renomę firmy. Jest odzwierciedleniem jej pozycji rynkowej, perspektyw rozwojowych, dobrej organizacji itp. Wartość firmy jest konsekwencją takich operacji, jak:

•    zakup firmy lub jej zorganizowanej części;

•    przyjęcie do odpłatnego korzystania, z prawem zaliczenia przyjętych składników do majątku jednostki używającej;

•    wniesienie składników majątkowych do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Dodatnia wartość firmy jest nadwyżką ceny nabycia jednostki gospodarczej lub jej zorganizowanej części nad wartością godziwą przejętych aktywów netto, a więc aktywów ogółem pomniejszonych o zobowiązania. Jeżeli więc za jednostkę właściciel zapłacił przy nabyciu 380 000 zł, a wartość godziwa aktywów netto tej jednostki wynosiła 368 000 zł, to dodatnią wartością firmy będzie kwota 12 000 zł (380 000 zł - 368 000 zł). Przepisy podatkowe określają wartość firmy jako dodatnią różnicę między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części a wartością rynkową z dnia transakcji składników majątkowych wchodzących w skład kupionego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Wartość firmy można też ustalać w związku z przyjęciem przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania albo z racji wniesienia go do spółki.

Koszty zakończonych prac rozwojowych obejmują nakłady, które są związane z badaniami lub inaczej uzyskiwaną wiedzą w celu osiągnięcia rezultatów przydatnych do produkcji nowych bądź ulepszonych produktów albo wdrożenia technologii.

Warunkiem zaliczenia do wartości niematerialnych i prawnych kosztów prac rozwojowych poniesionych przed rozpoczęciem produkcji jest:

•    ścisłe określenie produktu lub technologii oraz wiarygodne ustalenie przypadających na nie kosztów prac rozwojowych;

•    potwierdzenie i udokumentowanie technicznej przydatności produktu lub technologii jako podstawy uruchomienia produkcji lub stosowania danej technologii;

•    pokrycie kosztów prac rozwojowych spodziewanymi przychodami ze sprzedaży produktów wytworzonych dzięki tym pracom lub przychodami z zastosowania objętych nimi technologii.

75