7 (1400)

zły zrozumienie nowego pokolenia lalkarzyeuropejsK^^^WMHII warł wielki wpływ    nowy teatr jałgk. Naśladowało go wielu lalkarzy polskich^

czeskich, rumuńskich, jugosłowiańskich i amerykańskich, podczas gdy propo-zycje awangardy po kilku próbach szybko poszły w zapomnienie.

Zainteresowanie teatrem lalek dotknęło również pisarzy, którzy incydentalnie pisali dla teatru lalek lub lalkę czy manekina czynili przynajmniej bohaterami swych utworów. Autorzy reprezentatywni dla tej tendencji pojawili się w okresie międzywojennego dwudziestolecia. Wprawdzie nie wiązali oni swego autorskiego losu z teatrem lalek, ale pisali dla niego sztuki, motywując to w rozmaity sposóh^Michel de Ghel^rocjg czynił to z dwóch powodów: z upodobania do sztuki plebejskiej i z potrzeby zakamuflowania ostrej wymowy społecznej swych utworów. Ghelderode, rozkochany w starym teatrze lalek dzielnicy Marolles w Brukseli, rekonstruował jego dawny misteryjny i przypowieściowy repertuar, utrwalając jego znaczenie jako osobliwość miasta. Z drugiej strony lalka stała się dla niego pojęciem zastępczym. Jeśli obawiał się, że danej sztuki nie zagrają aktorzy ze względu na jej rzekomą antyreligijność lub skatologicz-ność tekstu, opatrywał ją wskazówką „dla teatru marionetek". W takim postępowaniu tkwiła nie tylko kpina z cenzury obyczajowej czy religijnej, ale wyrażała się także metaforyczna koncepcja człowieka jako marionetki.

Federico Garcia Lorcą. kierował się podobnymi względami, ale przede wszystkim zainteresowaniem dla sztuki ludowej. Odtworzył więc na własny sposób przygody hiszpańskiego Pulcinelli, Doji Cristbbala, a nawet próbował je realizować we własnym objazdowym teatrze. W Hiszpanii i w krajach Ameryki Łacińskiej stał się niekwestionowanym odnowicielem sztuki lalkarskiej.

Teoria nadmarionety Craiga, o której cały czas pamiętamy, wbrew intencjom swego twórcy utrwaliła mniemanie, że lalka, niezależnie od jej materiału i stopnia stylizacji, może zastąpić „żywego” aktora. Wielu lalkarzy uważało zatem, że artystyczna nobilitacja lalki może się dokonać tylko na terenie teatru,