80 81

	Tabela 1. Wybrane informacje dotyczące planowania zajęć stymulujących kreatywność dziecka
Kategoria	Wskazówki umożliwiające planowanie
Istota twórczości	Twórczość łączy elementy chaosu i uporządkowania, spontaniczności i kontroli, improwizacji i kalkulacji. W zależności od planowanych faz zajęć czasem przeważa swoboda, a czasem ukierunkowanie na przyjęty cel.
Założenia dotyczące twórczości	Większość pedagogów i psychologów jest zgodna co do tego, że twórczość jest procesem sterowalnym. Można więc zaplanować takie sytuacje, które maksymalnie będą wyzwalały tę kreatywność.
Podmiot twórczości	Dziecko w naturalny sposób jest twórcą, choć ekspresja tej cechy może przejawiać się indywidualnie i różnorodnie.
Motywacja	Twórczość jest aktem wyboru, a nie przymusu. Niekorzystne efekty mogą spowodować nadmierne dogmatyzowanie idei bycia twórczym. Mogą spowodować frustrację dzieci i nauczycieli. Planowanie powinno uwzględniać rozwój psychofizyczny dziecka oraz realistyczne potrzeby i zainteresowania dzieci oraz ich możliwości, a także atrakcyjne metody.
Podstawy stymulowania twórczości w szkole	Przyjęta przez MEN w roku 1999 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla sześcioletniej szkoły podstawowej i gimnazjum wśród ośmiu umiejętności kluczowych, fundamentalnych dla rozwoju dziecka, wymienia „rozwiązywanie problemów w twórczy sposób".
Cele	Nadrzędny cel kształcenia kreatywnego może być rozumiany dwojako. W znaczeniu szerokim dotyczy kształtowania osobowości twórczej, a także minimalizowania barier i przeszkód twórczości. W znaczeniu wąskim - jako wykorzystywanie wszelkich nadarzających się sposobów do pobudzania, wzmacniania, utrwalania aktywności i postaw twórczych wychowanków. Pierwsze znaczenie obejmuje planowanie i przyjęcie określonej wizji ucznia jako podstawy działań dydaktycznych- Drugie związane jest z planowaniem konkretnych działań sprzyjających twórczości.
Programy	Pedagogowie twórczości nie są zgodni co do tego, czy konstruowanie specyficznych programów rozwijających twórczość jest potrzebne. Istnieje pogląd, że każdy istniejący program nauczania może stać się punktem wyjścia dla rozwijania kreatywności dziecięcej. Inną wizję prezentują programy mające za cel „nauczanie twórczości". Myślenie twórcze staje się tu przedmiotem nauczania „równie ważnym jak przedmioty szkolne".
Ewaluacja działań edukacyjnych	Specyfika edukacyjnych oddziaływań w kierunku rozwoju twórczości polega na tym, że ich skutki widoczne są dopiero w długim przedziale czasowym. Ewaluacja działań edukacyjnych związanych z rozwojem twórczości dostarcza danych bardzo niejasnych. Z tych też powodów autorzy programów rzadko podejmują próby badań na temat skuteczności opracowanych systemów, a czynnik ewaluacji jest jednym z najsłabszych punktów procesu planowania programów czy zajęć twórczych.

Wizja i misja szkoły

Hasła „szkoły twórczej", „szkoły promującej twón /otk" n,i|i /y wykorzystywać ostrożnie, realistycznie oceniając możliwości szkoły. Fasadowe, a nieprawdziwe hasła szkodzą Idei Iwón zcgn rozwoju dziecka i narażają nauczycieli na frustrację.

Zadania dla studenta

1.    Opierając się na przytoczonych poglądach zastanów się, czy twórczość można planować?

2.    Jakie aspekty brałbyś pod uwagę planując zajęcia stymulujące twórcze myślenie?

3.    Wymień ograniczenia wiążące się z planowaniem procedur badawczych, diagnozujących efekty programu doskonalącego działanie twórcze.

4.    Wymień znane Ci strategie, metody i techniki optymalizujące proces twórczego planowania.