81

5. KRĄŻENIE

No rycinie rozjaśniono obszar.: < - -^:odprowadzano jest do żyły podobni¹-, prawej.

naczynie

limfatyczne

doprowadzające

torebka

tączno-

tkankowa

naczynie limfatyczne odprowadzające

żył° Węzeł chłonny

5.5. UKŁAD LIMFATYCZNY

Budowa układu limfatycznego

Układ limfatyczny to system naczyń, z których najdrobniejsze otwarte sq do przestrzeni międzykomórkowej; z niej zbierany jest płyn tkankowy.

• Włosowate naczynia limfatyczne zbierają się w naczynia coraz większe (a) i doprowadzają limfę do głównych naczyń lim-fatycznych, czyli do przewodu piersiowego i przewodu chłonnego prawego. W dużych naczyniach limfatycznych znajdują się zastawki.

• Przewód piersiowy (b) zbiera limfę z górnej lewej części ciała oraz całej dolnej, limfa zbiera się w przewodzie piersiowym i trafia do żyły podobojczykowej lewej.

• Z górnej prawej części ciała limfa zbiera się w przewodzie chłonnym prawym (c), stamtąd trafia do żyły podobojczykowej prawej.

• Węzły chłonne (d) zbudowane są z tkanki siateczkowej. Rezydujące tu leukocyty wychwytują, unieszkodliwiają i fagocytują z limfy bakterie i toksyny. Tworzą barierę ochronną organizmu. W niektórych stanach zapalnych węzły chłonne ulegają powiększeniu.

• Skupienia tkanki siateczkowatej tworzą grudki chłonne, występujące również np. w ścianie przewodu pokarmowego.

• Grasica (e) to miejsce namnażania, uczulania i uwalniania limfocytów T. Od około 12 roku życia gruczoł ten zaczyna zanikać.

• Migdałki (podniebienne i gardłowy - trzeci migdał) niszczą i neutralizują szkodliwe czynniki docierające do organizmu drogą pokarmową i oddechową.

• Śledziona (f)

grudki chłonne (występują w nich głównie

Funkcje układu limfatycznego

• gromadzenie i zwracanie płynu tkankowego do krwi

• transportowanie wchłoniętych w przewodzie pokarmowym lipidów

• zwalczanie infekcji wywołanych przez mikroorganizmy (rola odpornościowa)

■rcnsport wody i soli mineralnych w cewkach lub naczyniach drewna zdahj i do góry)

5.6. TRANSPORT U ROŚLIN

-.(jnsporł daleki substancji w roślinie to przepływ wody z solami mineralnymi i związków orga-_ .'-,ch w elementach tkanki przewodzącej, składającej się z drewna (cewek lub naczyń) i łyka (ko-sitowych lub rurek sitowych).

Rodzaje transportu dalekiego (z organu do organu) u roślin

Transport daleki (w tkankach przewodzących)

transport substancji organicznych: sacharozy, rafinozy, aminokwasów, kwasów organicznych, fitohormonów (w komórkach łyka - rurkach sitowych) we wszystkich kierunkach zgodnie z zapotrzebowaniem

ijwago: Transport bliski substancji zachodzi głównie przez plazmodesmy i scharakteryzowany został w rozdz. 1. .Komórka i zachodzące w niej procesy".