81 (126)

li iMłreeil.i ■ UuTctirnki. i> Kuww>»'l-. (M\mm miot#/}* pryirMmwgo wratui <i:(i» :sRV9ra^wii.is4MĄ<; i.. wv?\VNł:oi

Źfódlo: opracowanie własne na podstawie The International Tankci OwncrsPollution Federatien Limited. ww.lUłłil oonvinformauonęt2Dic:vkvvdata%2L^nd^rr2Ds:au.st«v'«au-jiics/mde.ŁhtnihPmajoi. data wejścia: 11.11.20;)?; Tlić Marinę* Group. Hu:on . www.mai incfgioup.comftół-spilMiistnry.lmn, data wejścia: 11.11.201)?: OHs/mIIs and dua.uen, www.info-pleasL-.uimripalAOlOI-lSl.litTnl .data wejścia: 11.11.2007.

Iv lNi*r/»n%<ł ii i-łr/:flU: II    v;v. Wi(»/łxi ^ł» K

ISBN WH.MJll l5«5 n. V l:v VN PVN 2H!«

sokości 2,2 inki oraz tylko do 1995 r. kar i odszkodowań (głównie dla ry baków i właścicieli nieruchomości) w wysokości 6 mld doi. Po lej katastrofie ropa lala sic do morza w wielu regionach świata, m.in. u wybrzeży Rhodc Island. Teksasu. Nowego Jorku. New Jersey, Kalifornii. Maroka, Francji. Wioch i na Wielkiej Rafie Koralowej. Do tragedii doszło w Zatoce Perskiej, do której rozmyślnie wysadzono szyby naftowe, doprowadzając do wycieku ok. 1 min t ropy. a 3U0 tys. i ropy dostało się do tych wód w wyniku wojny irańsko-irackiej (I lol-loway 1991: 74-S5; Pearce 1993: 11-13: Miller Jr. 1996: 491).

Ropa i produkty ropopochodne szybko rozprzestrzeniają się na powierzchni wody. tworząc błonę, która ogranicza wymianę gazową między wodą a powietrzem. Jeden litr benzyny może pokryć powierzchnię jednego hektara (Wiąckowski 2000:89). Ropa oblepia skrzela zwierząt wodnych, doprowadzając do ich uduszenia. Zanieczyszczone pic rze traci właściwości izolacyjne. Rozpuszczalne frakcje ropy. emulgatory stosowane do usuwania ropy, a szczególnie zemulgowana ropa są toksyczne dla fauny morskiej. Po wypadku ,.Exxon Yaldez” do czyszczenia niektórych plaż zastosowano wodę pod ciśnieniem i gorącą parę wodną, doprowadzając na długo do ich wyjałowieniu. Słabym pocieszeniem jest to. żc już parę lut po wycieku jego skutki przestają być zauważalne (Seymour, Geyer 1992:261-283).

Innym przykładem zanieczyszczeń wód są kwaśne opady. W Europie z ich powodu zaczęło zamierać życie w jeziorach Skandynawii, szczególnie Szwecji. Interesującym przypadkiem jest Great Moose I .ake (Wielkie Jezioro Łosiowa) w stanie Nowy Jork. Przyjmowało ono kwaśne zanieczyszczana z powietrza i ze spływanu powierzchniowymi przez 50 lal. W końcu zdolność buforowania jeziora i gleb w jego zlewni wyczerpała się i jezioro „umarło" (Wcizsackcr, Lovins A.B.. Lovins L.H. 1999: 217).

Zanieczyszczenia wód powodują nie ty lko substancje chemiczne. Energia cieplna także jest groźna dla wód. Największe ilości ciepła wprowadzają do wód elektrownie cieplne. Ciepło zmienia warunki bytowania organizmów żywych oraz właściwości fizyczno-chc-micztie wody. Zimnolubne organizmy wodne tracą środowiska. Ciepłolubni przybysze mogą wyprzeć rodzime gatunki danej rzeki - odbiornika wód pochłodniczych. Podwyższenie temperatury może spowodować przewagę procesów uwalniania substancji toksycznych. np. metali ciężkich, nad procesami gromadzenia ich na dnie. Zwiększa sic również tempo rozkładu materii organicznej i mineralizacji osadów. W konsekwencji obniża się ilość tlenu w warstwach przydatnych, co prowadzi do zaniku fauny dennej (Gabiyelak 1991:399-410).

* V ♦

W przyszłości będzie wzrastało znaczenie zagrożeń środowiska o charakterze globalnym. Popyt na wodę wzrasta coraz szybciej. Wprawdzie w skali globalnej istnieje znaczny nadmiar wody, ale ze względu na liczne ograniczenia szacuje się. że wystarczy jej, aby pokryć zapotrzebowanie dwukrotnie wyższe niż obecnie, a taka sytuacja jest realna za 20-30 lat. Należy zatem zracjonalizować gospodarkę wodą w skali lokalnej i światowej.

Strategie polegające na odsalaniu wody morskiej, imporcie wody lub wykorzystaniu wód gruntowych mogą przez jakiś czas wspierać gospodarkę tam, gdzie przekroczono bariery dostępności wody. Nic można ich jednak stosować na dłuższą metę, i to na skalę globalną. Kraje biedne mogą natomiast pozwolić sobie na jedno daleko idące racjono-wanie wody. Nic wszędzie woda stanowi najważniejszą barierę rozwoju, ale wszędzie może być mniej marnotrawiona, mniej zanieczyszczana i lepiej wykorzystywana.

169