82 83 (29)

82 CII. Podtlim nikrwLałonli

Celem działalności gospodarstwa domowego jest maksymalizacja użyteczności (satysfakcji) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr (które może ono nabyć przy danym dochodzie nominalnym i danych cenach) oraz z czasu wolnego.

Optymalizacja funkcji celu wymaga podejmowania wielorakich decyzji. Gospodarstwo domowe dokonuje:

•    wyboru struktury konsumpcji bieżącej.

•    wyboru ilości czasu pracy i czasu wolnego.

•    optymalizacji konsumpcji w czasie, czyli podejmuje decyzje o wielkości oszczędności.

W niniejszym rozdziale omówimy te wybory oraz ich teoretyczne podstawy .

3.2. Podstawy wyboru struktury konsumpcji bieżącej

Rozważmy najpierw podstawy wyboru struktury konsumpcji bieżącej, abstrahując od problemu alokacji konsumpcji w czasie. Przedmiotem wyboru konsumenta są rozliczne dobra. Dokonując wyboru, konsument daje wyraz swoim gustom lub preferencjom. Wybory konsumenta nic są jednak nieograniczone (czyli niczym nieskrępowane). Podejmuje on decyzje w ramach zakreślonych przez czynniki ograniczające. Są to przede wszystkim osiągane przez niego dochody i ceny wybieranych dóbr. Przy tych ograniczeniach konsument dokonuje takich wyborów, które zapewnią mu maksymalizację użyteczności całkowitej, czy li maksymalizację sumy satysfakcji (zadowolenia) czerpanej ze spożycia określone) (przez te wybory) struktury dóbr.

Preferencje konsumenta odzwierciedlają subiektywne oceny przydatności poszczególnych dóbr i ich kombinacji. Określają one kolejność, w jakiej konsument uszeregował poszczególne kombinacje dóbr. Kombinacje dóbr są:

•    porównywalne:

•    porównywalne w sposób logicznie zgodny, czyli przechodnie: oznacza to. żc jeśli porównując kombinacje A i B wybieramy A. następnie porównując B i C wybieramy B. to porównując A i C wybierzemy A;

•    konsument zawsze preferuje kombinację dóbr dostarczającą mu więcej satysfakcji, mówiąc prościej - konsument zawsze woli więcej niż mniej.

Możemy to zilustrować na rysunku (rys. 3.1). Wychodzimy od kombinacji oznaczonej przez punkt C. która wyznacza strukturę preferencji konsumenta: U l dobra X i OB dobra Y. Wszystkie kombinacje leżące na przedłużeniu odcinka AC w górę są z punktu widzenia konsumenta lepsze od kombinacji wyznaczonej przez punkt C. Na przykład kombinacja D oznacza tyle samo dobra X. ale więcej dobra Y. Także wszystkie kombinacje leżące na przedłużeniu odcinka BC są lepsze od kombinacji wyznaczonej przez punkt Na przykład kombinacja E oznacza tyle samo dobra Y. ale więcej dobra X. Wszystkie kombinacje leżące w zbiorze zawartym między przedłużeniami wspomnianych odcinków - np. kombinacja F - są lepsze od kombinacji C. oznaczają bowiem większe ilości zarówno dobra X. jak i dobra Y. Przeciwieństwem kombinacji F jest kombinacja //. która w porównaniu z kombinacją C oznacza mniej obydwu dóbr. Możemy też znaleźć takie kombinacje. które z punktu widzenia konsumenta mogą być równic dobre, jak kombinacja wyznaczona przez punkt C. Na przykład może to być kombinacja K. która w porównaniu z C oznacza, co prawda, mniej dobra X. ale za to więcej dobra Y. Kombinacja L dla odmiany oznacza mniejszą ilość dobra V. a większą ilość dobra X. Takich punktów możemy znaleźć nieskończenie wiele. Wyznaczają one kombinacje dwu dóbr dające ten sam poziom użyteczności całkowitej. Łącząc te punkty. otrzymujemy krzywą obojętności konsumenta (rys. 3.2).

Rnunrk 3.1. Konstrukcja krzywej obojętności 8

⁰    A K.OSC OOWtA X

Krzywa obojętności obrazuje różne kombinacje dwu dóbr dąjące ten sam poziom użyteczności całkowitej. Posuwając się wzdłuż krzywej, konsument zastępuje (substytuuje) jedno dobro drugim, jednak zachowuje taki sam poziom zadowolenia ze spożycia tych różnych kombinacji dóbr. Kształt krzywej obojętności (wypukła w kierunku początku układu) wskazuje, że dodatkową ilość jednego dobra uzyskuje się kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra.

IŁOSC OOORA.