87 2

•    uprawniające do zmiennego dochodu w zależności od zyskowności przedsięwzięcia, w które zainwestowano środki (udziały, akcje, certyfikaty inwestycyjne).

Podział składników długoterminowych aktywów finansowych przedstawiono na schemacie 2.9.

Jak wynika ze schematu 2.9, istotnym elementem długoterminowych aktywów finansowych są papiery wartościowe. Zawierają one uprawnienia do współwłasności majątkowej albo do roszczeń pieniężnych. Mają charakter lokaty (lokacyjne papiery wartościowe) umożliwiającej osiągnięcie korzyści od środków pieniężnych ulokowanych w tych papierach.

Do papierów wartościowych o charakterze udziałowym należą akcje. Stwierdzają one bezwarunkowe uczestnictwo ich właścicieli w kapitale spółki akcyjnej. Akcje przynoszą zmienny dochód w formie dywidendy zależnej od zysku wygospodarowanego i przeznaczonego do podziału przez spółkę akcyjną. W przypadku likwidacji spółki uprawniają do partycypacji w jej majątku. Oprócz dywidendy, można z akcji uzyskać korzyści, jeżeli odsprzeda się je po cenie wyższej od ceny nabycia.

Długoterminowe aktywa finansowe potwierdzające wierzytelności określa się mianem dłużnych papierów wartościowych albo papierów pożyczkowych. Ulokowane w nich środki są formą pożyczki kapitału na określony czas, po któiym następuje zwrot kapitału. Jednocześnie przynoszą one dochód z tytułu zaangażowanych środków. W ramach dłużnych papierów wartościowych wyróżnia się papiery:

•    uprawniające do roszczeń na oznaczone sumy płatne w ustalonych terminach, np. obligacje czy bony skarbowe;

•    reprezentujące wierzytelności uwarunkowane od wystąpienia zdarzeń losowych, np. losy loteryjne lub polisy ubezpieczeniowe.

Elementem długoterminowych aktywów finansowych są także udziały. Występują one w przypadku spółek nieemisyjnych, a więc spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek cywilnych, jawnych, komandytowych. Mogą też douczyć spółdzielni. Udziały mogą przyjmować postać rzeczową (aporty) albo postać pieniężną.

Jako składniki długoterminowych aktywów finansowych są także traktowane pożyczki długoterminowe, a więc te, których termin spłaty nastąpi później niż po roku od dnia bilansowego albo od daty ich zaciągnięcia.

Ujęcie długoterminowych aktywów finansowych w księgach rachunkowych wymaga prawidłowej ich wyceny. Jednocześnie należy pamiętać o konieczności odpowiedniej wyceny do bilansu. Zasady wyceny długoterminowych aktywów finansowych w momencie nabycia i do bilansu przedstawiono w tablicy 2.12.

W związku z wyceną składników finansowego majątku trwałego należy zwrócić uwagę na niektóre specyficzne problemy. W odniesieniu do akcji są one następujące:

•    Cena nabycia akcji może być wyższa lub niższa od ich wartości nominalnej; cena nabycia oznacza kwotę zapłaconą za akcje, która może obejmować, oprócz wartości akcji, także opłaty związane z ich zakupem (opłaty skarbowe, notarialne, prowizje biur maklerskich).

87