69157 P1090282

Schemat 3.7. Zachowanie »łł knsatóyr zmiennych progresywnych w zależności od xnilnń wielkości produkcji

nie szybciej od wzrosła wielkości produkcji. W miarę nabywania doświadczeń wzrasta wydajność pracy i produkcja rośnie szybciej od wzrostu płac. Liczbową ilustracją kosztów zmiennych degresywnych są dane tablicy 3.7, a graficznie przedstawia je schemat 3.8.

tablica 3.7. Rozmiary produkcji 1 koszty zmienne degresywne

Produkcja (wszt.)	Całkowite koszty zmienne degresywne (w zł)	Jednostkowe koszty 1 zmienne degresywne (w zł)
K>	600	60
20	1 000	50
30	t 200	40
40	1 400	_^35-i

Schemat 3.8. Zachowanie się kosztów zmiennych degresywnych w zależności od zmian wielkości produkcji

crahAtś

Zmienność kosztów charakteryzuje wskaźnik zmienności, który wyraża stosunek względnej zmiany danego kosztu do względnej zmiany produk-

cli. Wskaźnik zmienności kómów wyrażamy za pomocy następującego wzoru:

Wit

4K_ttĄq

Kz 'W

m

gdzie:

W.ję — wskaźnik zmienności kosztów, óK_: - przyrost kosztów zmiennych.

K. - rodzaj kosztu zmiennego. śif - przyrost produkcji. q - wielkość produkcji.

Jeżeli przyrost kosztów zmiennych w rozpatiywanym okresie wynosi 5%, natomiast przyrost produkcji - 10%, to wskaźnik zmienności kosztów wynosi:

Oznacza to, iż koszty zmienne rosną o połowę wolniej \y stosunku do wzrostu produkcji.

Wskaźnik zmienności kosztów dla kosztów proporcjonalnych wynosi I, dla kosztów progresywnych kształtuje się powyżej 1. a dla kosztów degresywnych jest zawarty w przedziale od 0 do 1.

Rozróżnienie kosztów stałych i kosztów zmiennych oraz bliższa charakterystyka tej zmienności i stałości mają istotne znaczenie w przewidywaniu kosztów przyszłych działań, a te z kolei umożliwiają ustalenie opłacalności produkcji przez porównanie ceny i kosztów. Należy podkreślić, iż jednostkowy koszt własny nie jest wielkością stałą, a zależy od udziału kosztów stałych i kosztów zmiennych w koszcie jednostkowym oraz od wielkości produkcji. jaką przedsiębiorstwo zamierza wytworzyć. Wpływ rozmiarów produkcji nu jednostkowy koszt własny ilustruje poniższy przykład.

PRZYKŁAD 3.2 Założenia:

-    zdolność produkcyjna przedsiębiorstwa    5 000 szl.

-    koszty stale    61® 000 zl,

- jednostkowy koszt Zmienny    400 zt.

Na podstawie powyższych danych należy ustalić jednostkowe koszty własne dla trzech rozmiarów produkcji: 3000, 4000 i 5000 szt. wyrobów, z wy. odrętwieniem kosztów stałych i kosztów zmiennych.

67