87 (128)

Nie ma w dramacie właściwej akcji, bohaterowie kłócą się, jedzą, próbują spać; dzieje się niewiele, ale wszystko może się zdarzyć, ponieważ bohaterami nie rządzi logika.

WNIOSEK: VJ matym dworku Witkacego to przykład dramatu negującego konwencje werystyczne. w którym postacie-marionetki i typowe elementy dramatu mieszczańskiego służą parodii, sugerują umowność zdarzeń; dominuje „czarny humor”. Utwór Witkacego, parodiując tradycyjne wzorce, wydobywa absurd istnienia

2. Czekając na Godota S. Becketta jako egzystencjalna farsa i klasyczny przykład teatru absurdu.

Pusta przestrzeń zdarzeń, jedynymi jej elementami są droga, kamień i drzewo.

Bohaterowie to dwaj bezdomni włóczędzy, dobrzy znajomi, Estragon oraz Vladimir. i przechodzący drogą ludzie - Pozzo ze swym służącym Luckym trzymanym na uwięzi za pomocą długiej liny okręconej wokół jego szyi; postacie są skontrastowane, wiemy o nich niewiele.

Sztuka sktada się z dwóch aktów, każdy z nich obejmuje jeden dzień czekania bohaterów na jakiegoś Godota, o którym nie wiedzą nic. Upływ czasu symbolizują nowe listki na drzewie.

Nie ma w dramacie właściwej akcji, bohaterowie któcą się, jedzą, próbują spać; dzieje się niewiele, ale wszystko może się zdarzyć, ponieważ bohaterami nie rządzi logika, a wszelkie informacje na temat Godota są uprawdopodobnione tylko dzięki pojawieniu się Chtopca, który zawiadamia Vladimira i Estragona, że Godot przekłada swe przybycie na dzień następny.

Najważniejsze elementy dramatu - kamień i drzewo, dzień i noc, czekanie i wędrowanie oraz obie pary bohaterów - mają charakter symboliczny, a utwór można potraktować jak parabolę, metafizyczną tarsę ukazującą cierpienie, absurd życia, okrucieństwo czasu i brak nadziei, bezskuteczne próby przezwyciężenia samotności.

Dialogi postaci mają formę uproszczonych, schematycznych struktur składniowych, często jednowyrazowych, wielokrotnie powtarzanych, synonimicznych.

Dramat kończy się absurdalnym dialogiem: Jo co, idziemy?"/„Chodźmy”. /Nie ruszają się. WNIOSEK: Czekając na Godota to przykład dramatu absurdu, dlatego brakuje mu logicznej akcji i konwencjonalnych postaci. Działania bohaterów nie mają realistycznej motywacji, co pogłębia bezcelowość każdej decyzji, a statyczność akcji podkreśla monotonię i powtarzalność ludzkiego życia. Dialog postaci eksponuje automatyzm mowy i nowe techniki kształtowania struktury dramatu (rozmyślne pauzy, wyrazisty rytm). Groteska jest konsekwencją zderzenia tragizmu i komizmu, egzystencjalnej problematyki dramatu i typowej dla farsy kreacji bohaterów (przypominają parę klaunów, cyrkowców).

3. Tango S. Mrożka jako groteskowa tragikomedia o charakterze parabolicznym.

Utwór nawiązuje do konwencji dramatu rodzinnego (np. Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej), ale Mrożek odwraca jego schematy, przyktadowo gtówny bohater Artur - syn Eleonory i Stomila - buntuje się przeciwko awangardowości rodziców, pragnąc powrotu do tradycji, zasad, porządku.

Akcja rozgrywa się w zamkniętej przestrzeni którą jest dom rodziców Artura; dokładnego czasu akcji nie da się ustalić, ale toczy się ona w XX w.

Karta A4 dla komisji//1

Imię i nazwisko:.....................................

Temat: Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany awangardowego dramatu XX wieku.

I. Literatura podmiotu:

1.    S. Beckett, Czekając na Godota.

2.    S. Mrożek, Tango.

3.    T. Różewicz, Pułapka.

4.    S.l. Witkiewicz, W małym dworku.

II. Literatura przedmiotu:

1.    Słownik literatury polskiej XX wieku, red. zbiorowa, Wrocław 1992.

2.    Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1976.

3.    A. Krajewska, Dramat i teatr absurdu w Polsce, Poznań 1996.

4.    J.L. Styan, Współczesny dramat, Wrocław 1995.

Ili. Ramowy plan wypowiedzi:

1.    Cytat jako motto prezentacji.

2.    Różne odmiany współczesnego dramatu awangardowego.

»„Świat na opak” w parodii XIX--wiecznego dramatu mieszczańskiego - W matym dworku S.l. Witkiewicza, kr Czekając na Godota S. Becketta jako egzystencjalna farsa i klasyczny przykład teatru absurdu.

►► Tango S. Mrożka jako groteskowa tragikomedia o charakterze parabolicznym.

►► Pułapka T. Różewicza jako przykład awangardowego dramatu reali-styczno-poetyckiego.

3.    Porównanie analizowanych przykładów, wskazanie elementów wspólnych i różnic; definicja dramatu awangardowego i jego cech.

4.    Podsumowanie.

IV. Materiały pomocnicze:

1.    Plansza z definicjami.

2.    Fragment spektaklu Pułapka w reż. Jerzego Jarockiego (Teatr Polski, Wrocław 1992).

3.    Fragment spektaklu Tango w reż. Jerzego Jarockiego (Stary Teatr, Kraków 1965).

Podpis zdającego.................................. j

W przeciwieństwie do ascetycznych dramatów Becketta zagracone mieszkanie bohaterów petne jest dekoracji, rekwizytów (zakurzona suknia ślubna, pusta klatka na ptaki, bryczesy, melonik, czarny dziecięcy wózek). W tak wykreowanej przestrzeni przenikają się style, epoki, powstaje swoisty „śmietnik kultury”. W akcie drugim bohaterowie podejmują nieudaną próbę odtworzenia ładu w przestrzeni i w rodzinie.

^Egzaminatorów może zainteresować Twoja opinia na temat recepcji sztuki awangardowej.

87