88 (90)

88 5. STRUKTURA ZŁĄCZY SPAWANYCH I ICH WŁAŚCIWOŚCI TECHNOLOGICZNE

spoiny, do której dostaje się głównie z wilgoci zawartej w materiałach dodatkowych (otulina, topnik), węglowodorów (tłuszcze, farba), produktów korozji na brzegach łączonych materiałów. Przemiana austenitu nasyconego wodorem prowadzi do utworzenia struktury o zwiększonej kruchości, sprzyjającej pękaniu wodorowemu w SWC.

Pęknięcia zimne mogą się pojawić po upływie kilkudziesięciu godzin od zakończenia spawania. Dlatego zalecany jest czas przerwy między zakończeniem spawania a rozpoczęciem badań nieniszczących mających ujawnić ich istnienie i jest on zależny od równoważnika węgla w stali oraz grubości spawanych części (tabl. 5.1).

Tablica 5.1. Zalacsny czas przerwy miedzy zakończeniem spawania stali wrażliwą na pękanie zimne (wodorowa) a rozpoczęciem badań nieniszczęcych złęcza

Równoważnik CE^l)węgla w stali	Czas przerwy dla sumarycznej grubości złącza^2’, h
	I t < 30 mm	11 < 60 mm	Z t < 90 mm	I / > 90 mm
<0,40	0	8	16	40
<0,45	8	16	40	40
<0,50	16	40	40	40
>0,50	40	40	40	40

" CE - C + l/6Mn + l/5(Cr + Mo + V) + l/IS(Ni + Cu)

^Jeżeli złącze jest bardzo sztywne, np. krzyżowe, czas przerwy powinien być wydłużony, a dla seryjnej produk-cji takich samych złączy może być skrócony, pod warunkiem że wynik badania złączy był pozytywny. Zacienione poła pokazują warunki, dla których wskazana jest opinia/decyzja inżyniera spawalnika.

Sumaryczna grubość złącza:

i

i

I / « /i + h

I/-/| + t2

I / * 2/i + h

W celu zmniejszenia ryzyka pęknięć zimnych w złączach spawanych zaleca się:

• Stosowanie stali o dobrej spawalności, przede wszystkim o ograniczonej zawartości pierwiastków podwyższających hartowność, takich jak C, Cr, Mo. Mn, Si. Wpływ składu chemicznego stali konstrukcyjnych niestopowych i typu C-Mn na wrażliwość do ich podhartowania w SWC charakteryzuje orientacyjnie równoważnik węgla zalecany przez Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa i opisany zależnością

_{C£ =} C₊^₊^{Cr + Mo + V} ₊ Niię!ł ./„    ₍₅.₂₎

6    5    15

(gdy w stali ilość krzemu jest znacząca, to można uwzględnić w tym wzorze dodatkowy składnik Si/6). Jeżeli CE > 0,40%, należy podjąć środki przeciw-