94 (107)

TYNIEC

opactwo Benedyktynów

Opactwo tynieckie wyjątkowo malowniczo prezentuje się od strony Wisły.

Wznosi się na wyniosłym, skalistym brzegu Wisły, 10 kilometrów na zachód od centrum Krakowa. Zostało prawdopodobnie ufundowane przez Kazimierza Odnowiciela w 1044 roku, choć niektórzy historycy przypisują ten akt Bolesławowi Śmiałemu, przesuwając datę powstania na lata 1076-1079. Być może temu ostatniemu zawdzięczamy jedynie budowę tutejszego kościoła. Opactwo było przez wieki znaczącym ośrodkiem życia duchowego i kulturalnego, od początku słynącym z zasobnej biblioteki. Z niej pochodzi wyjątkowo cenny zabytek romański -Sakramentarz tyniecki - włączony do zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie. Jest to XII-wieczny kodeks pisany złotem na purpurze i ozdobiony całostronicowymi miniaturami.

Położenie klasztoru sprawiło, że odgrywał on tez ważną rolę strategiczną, np. w walkach o tron krakowski w okresie rozbicia dzielnicowego, a kilkaset lat później jako punkt oporu konfederatów barskich W 1816 roku władze zaborcze usunęły stąd zakonników, w 1831 roku zabudowania strawił pożar. Benedyktyni po

wrócili do Tyńca dopiero w 1939 roku. W latach powojennych często bywał tu Karol Wojtyła. Wielokrotnie niszczone i odbudowywane opactwo stanowi jedyną w swoim rodzaju mozaikę stylów. W latach 1961-1965 odsłonięto fundamenty i część murów pierwotnej bazyliki romańskiej, odkrywając groby siedmiu opatów z XI, XII i XIII wieku, a w jednym z nich bezcenny XI-wieczny złoty kielich z pateną, przechowywany obecnie na Wawelu. Prace konserwatorskie w Tyńcu nie zostały jeszcze zakończone.

94