98 99 (3)

w sprawie kierujących nią mechanizmów za pomocą cytatu I z Otto Ranka, jednego z towarzyszy Freuda, który powiedział: 1 „Niektórzy nie chcą pożyczać od życia, żeby nie zostać dłuż-1 nikami śmierci”. Taki mechanizm nie należy do rzadkości. I Myślę, że większość z nas zna osoby, które pogrążają się w odrę-1 twieniu i unikają włączenia się z werwą w nurt życia, gdyż 1 obawiają się, że mogą zbyt wiele stracić.

Idąc dalej, powiedziałem:

-    To tak, jakby wyruszyć w rejs po oceanie i odmawiać I zawierania znajomości oraz udziału w ciekawych zajęciach, 1 żeby uniknąć bólu związanego z nieuniknionym końcem 1 rejsu.

-    Trafiłeś w sedno - odpowiedziała.

-    Albo nie cieszyć się zachodem słońca, ponieważ...

-    Tak, tak, tak, trafiłeś - zaczęła się śmiać i przerwała j mi.

Kiedy zatrzymaliśmy się na sprawie zmiany, pojawiło się kilka tematów. Bernice bała się, że znów może się otworzyć I rana, która bolała ją po śmierci matki, gdy miała 10 lat. Po kil- ! ku sesjach dojrzała do zrozumienia, jak nieskuteczna jest jej nieświadoma strategia. Po pierwsze, nie była już bezradną dzie- ] sięciolatką, która na nikogo nie może liczyć. I nie tylko nie ! udałoby się uniknąć żałoby po śmierci Steva, ale przeżywałaby i ją o wiele mocniej z powodu poczucia winy, że odtrącała go, gdy jej najbardziej potrzebował.

Otto Rank przedstawił użyteczną dynamikę, nieustanne napięcie pomiędzy „lękiem przed życiem” i „lękiem przed śmiercią” - rozumienie takiego mechanizmu może być ogromnie przydatne każdemu terapeucie. Jego zdaniem człowiek, który się rozwija, dąży do wyodrębniania się (indywiduacji), wzrostu i realizowania swojego potencjału. Ale są koszty! W procesie wyłaniania się, ekspansji i odróżniania się od przyrody człowiek spotyka się z lękiem przed życiem, przerażającą samotnością, poczuciem, że łatwo go zranić, ze stratą podstawowej łączności z większą całością. Kiedy lęk przed życiem staje się nie do zniesienia, co wtedy robimy? Wybieramy różne Kierunki: cofamy się, rezygnujemy z bycia kimś osobnym i znajdujemy pocieszenie w połączeniu - czyli w zlaniu się z kimś w jedno i poddaniu się temu drugiemu.

i Chociaż więc to rozwiązanie dodaje otuchy i sprawia przyjemność, natomiast takie połączenie jest niestabilne: w ostatecznym rachunku człowiek wzbrania się przed utrata swego unikalnego Ja i poczuciem stagnacji. Pomiędzy tymi dwoma biegunami - lękiem przed życiem i lękiem przed śmiercią czy też pomiędzy wyodrębnianiem się i łączeniem - ludzie wędrują tam i z powrotem przez całe swoje życie. Takie podejście stało się szkieletem niezwykłej książki Ernesta Beckera „Zaprzeczanie śmierci” (The Denial ofDeath).

Kilka miesięcy po zakończeniu terapii Bernice miała dziwny, bardzo niepokojący sen i poprosiła o wizytę, żeby p tym porozmawiać. Opisała swój sen w e-mailu:

b Przeraził mnie krokodyl, który mnie gonił. I chociaż byłam w stanie podskoczyć w powietrzu parę metrów do góry, żeby mu umknąć, on wciąż się zbliżał. Gdziekolwiek próbowałam się tykryć, jemu zawsze udawało się mnie znaleźć. Obudziłam się mdreszczami, byłam zlana potem.

H'.Podczas naszej sesji udało się jej uchwycić znaczenie tego snu. Wiedziała, że krokodyl reprezentuje śmierć, która ją ściga. Zdała też sobie sprawę, że nie ma ucieczki. Ale dlaczego teraz? Odpowiedź stała się oczywista, kiedy zaczęliśmy analizować idarzenia z dnia poprzedzającego koszmarny sen. Wieczorem jej^mąż Steve ledwie uniknął poważnego wypadku samochodowego i z tego powodu okropnie się pokłócili, kiedy ona nalegała, żeby zrezygnował na zawsze z prowadzenia samochodu nocą, ponieważ wtedy dużo gorzej widzi.

i, Ale dlaczego krokodyl? Skąd on się wziął? Bernice przypomniała sobie, że tego dnia poszła spać po obejrzeniu w wiadomościach telewizyjnych relacji o straszliwej śmierci Steve'a Irwina, australijskiego „łowcy krokodyli”, który zginął tragicznie: podczas nurkowania zabiła go jadowita płaszczka. W trak-

98

99