9 (120)

Wirus grypy

Wirus grypy - zdolność do częstych mutacji - duża zmienność - związana ze specyficzną Pudową genomu:

❖    ciągle „zmienia" białka swojej otoczki (H16, N9), umykając naszemu układowi odpornościowemu - zmiana antygenowa;

❖    wirusy RNA mutują szybciej - enzymy powielające nić RNA są mniej dokładne niż te powielające nić DNA - częściej dochodzi do "pomyłek" podczas kopiowania materiału genetycznego - dryft antygenowy.

Szczepionki przeciw wirusowi grypy szybko się dezaktualizują

Klasyfikacja wirusów grypy - białka otoczki:

❖    hemaglutynlna - umożliwia przyłączenie wirusa do komórek nabłonka górnych dróg oddechowych

❖    neuraminidaza - umożliwia wniknięcie oraz uwalnianie cząstek wirusa do/z komórek poprzez rozpad błony komórkowej

-    ptasia grypa - typ A/H5N1

- Świńska grypa — typ A/H1 N1    hKp*Nww.iri1lueroM.p^rw?rypy

Przykłady chorób wirusowych zwierząt i roślin

Wirusowe choroby zwierząt:

-    pryszczyca - zaraza pyska i racic - występuje u przeżuwaczy i świń;

-    nosówka - nieżyt spojówek, dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, może wystąpić wysypka, porażenia nerwowe i drgawki, często doprowadza do śmierci zwierzęcia - występuje u psów, norek, lisów, wilków;

-    wścieklizna - choroba śmiertelna - występuje u ptaków i ssaków, zwłaszcza drapieżnych, może zostać przeniesiona na człowieka przez ślinę chorych zwierząt, najczęściej przy ugryzieniu - objawy: wodowstręt, trudność w połykaniu, podniecenie i napady szału, porażenie kończyn.

Wirusowe choroby roślin:

-    mozaika tytoniowa

-    plamista rdza pomidorów

-    mozaikowatość ogórka

-    żółta karłowatość jęczmienia

-    żółtaczka buraków

-    utajona choroba goździka

-    smugowatość ziemniaka

-    liściozwój ziemniaka

zmiany koloru {plamy, smugi), martwica tkanek (nekroza), zaburzenia wzrostu (karłowatość) lub rozwoju.

Przykłady chorób wirusowych ludzi

włrus	genom	schorzenia
Wirus opryszczki (herpes $implex virus)	dsDNA	opryszczka - wykwity pęcherzykowe
Wirus Epsteina-Barra	dsDNA	mononukleoza zakaźna !
Wirus ospy wietrznej-półpaśca	dsDNA	ospa, półpasiec
Parwowirusy	ssDNA	rumień zakaźny
Wirus HIV	ssRNA	nabyty zespół niedoboru odporności AIDS
Wirus różyczki	ssRNA	różyczka
Wirus grypy	ssRNA	grypa
Wirus polio	SSRNA	paraliż dziecięcy choroba Heinego-Medina, pofiomyeHtis
Wirus świnki	ssRNA	świnka, zapalenie przy usznie
Rotawirusy	dsRNA	„grypa żołądkowa"

Rola wirusów w przyrodzie i w życiu człowieka

♦    czynniki chorobotwórcze - schorzenia u człowieka, roślin i zwierząt.

♦    negatywne działanie bakteriofagów atakujących bakterie przynoszące pożytek gospodarce ludzkiej - przemysł spożywczy i fermentacyjny.

♦    szkodliwe dla gospodarki infekcje bakteriofagami bakterii glebowych oraz bakterii brodawkowych (asymilujących azot atmosferyczny) - zachodzi wówczas zjawisko tzw. zmęczenia gleby.

♦    bakteriofagi użyteczne dla człowieka - zwalczanie bakterii chorobotwórczych, diagnostyka zakażeń bakteryjnych.

♦    bardzo dobry obiekt dla badań genetycznych (prosta budowa i łatwość przeprowadzania doświadczeń).