9 (1216)

-

NEUnOPSYCHOLOniA

powoduje zaburzenia gnostyczne czy perccp-cyjne, ograniczone do danej modalności zmysłowej, na przykład agnozję słuchową, wzrokową łub dotykową.

Strefy trzeciorzędowe służą do integrowania informacji z różnych modalności zmysłowych. Strefy te leżą na pograniczu stref drugorzędowych: ciemieniowej (somatosen-sorycznej), skroniowej (słuchowej) i potylicznej (wzrokowej). W tych strefach nakładania się pól kojarzeniowych (asocjacyjnych), czyli na styku ciemieniowo-skroniowo-potyli-cznym zanika specyfika poszczególnych modalności zmysłowych. Typową właściwością kory trzeciorzędowej jest przewaga komórek z górnych warstw kory, a taki typ kory występu-

PIEŃ MÓZGU

je tylko u człowieka. Są to tc części koi\ h rc w rozwoju ontogenetycznym dojio» jako ostatnie, nic osiągając pełnego 10 r aż do około siódmego roku życia. I Js/I i "I nie stref trzeciorzędowych powodujt il rżenia wychodzące poza każdą z pos/< u * nych modalności zmysłowych, wobec i >• można uznać, że mają one chamko i p < nadmodalny (por. rozdział 6).

Łuriowska koncepcj a organizacj i oh korowego leżącego za bruzdą środków i i więc hierarchiczna, przechodzi się w m> | okolic wysoce specyficznych dla dain i < dalności do stref o charakterze ponadim <¹ nym. Naturę i połączenia kory płatów >    ¹

wych omówiono w rozdziale 4.

Pień mózgu dzieli się na cztery części: rdzeń przedłużony, most, śródmózgowie (mesence-phalon) oraz międzymózgowie (diencepha-lori) - przedmiotem zainteresowania neu-ropsychologii jest jednak tylko ta ostatnia, najwyżej położona część pnia mózgu. Międzymózgowie jest otoczone ze wszystkich stron przez półkule mózgowe, z wyjątkiem małego obszaru między ciałami suteczkowa-lymi a skrzyżowaniem wzrokowym. Międzymózgowie jest jedną z najbardziej złożonych struktur ośrodkowego układu nerwowego. Rozciąga się od okolic otworu międzykomo-rowego do położonego powyżej spoidła tylnego i w sposób ciągły przechodzi w leżące poniżej śródmózgowie (ryc. 2.17).

Górna powierzchnia międzymózgowia stanowi fragment dna komory bocznej. Międzymózgowie otacza komorę trzecią i ma wiele części składowych, z których najbardziej interesujące jest wzgórze (thalamus). W rozdziale 9. omówiono wyższe funkcje międzymózgowia.

Wzgórze jest ukośnie nachylonym skupiskiem istoty szarej po obu stronach linii

środkowej. Obie położone po bokach wy wzgórza dzieli się na wiele jąder, odma nie klasyfikowanych i nazywanych prze i ne autorytety. W niektórych klasyfjk.it i ¹ wyróżnia się ponad 20 jąder, lecz tutaj pi jęto prostszy podział (ryc. 2.18). Wit|/i on z projekcją włókien nerwowych do I mózgowej (ryc. 2.19, 2.20).

Bowsher (1970) zwraca uwagę, że całej nowej kory (neocortex) i ciała pią. i wanego (corpus striatum), z wyjątkiem ul których pól w płacie skroniowym, docliml specyficzne włókna ze wzgórza” (s. 1 I

Całe kresomózgowie (telencephalon). i / półkule mózgowe, poza niektórymi poliim nowej kory w płacie skroniowym, można tem uważać za parasol, którego rączkę Mam wi wzgórze, a drutami są określone winku« projekcyjne (rzutowe), sięgające od wzgm > do kresomóz.gowia. (...) Jak z tego wymt < prawclziwa definicja funkcjonalnego pola k rowego nic opicia się ani na przypadkowim pofałdowaniu powierzchni pola w hiunh

Ml MiM/yii

ciało modzelowate

sklepienie

lądro tylno-boczne

jądro grzbietowo-przyśrodkowe

'    ' iiiiiiM

podus/k.i

ciało

kolankowate

przyśrodkowe

..........*ri« br/uwne

|c|dro tylno przyśrodkowe brzuszne

dało

kolankowate

boczne

* ⁴ '•¹ Mmi

"^w"tJ<> w/ijóiza

1

^{1 11} h yśmiłkowo strzałkowy przekrój przez pień mózgu