9 (172)

szcniu. Poważniejsze przejawy rozdrażnienia lub osłabienia reakcji na dźwięki wymagają już konsultacji u specjalisty. Czasami przyczyna może tkwić w nagromadzeniu wosko-winy i zatkaniu ucha.

Podsumowując, należy jeszcze stwierdzić, że dla dziecka niewidomego ważne jest postrzeganie siebie jako osoby dobrze słyszącej. Dlatego też należy unikać częstego powtarzania „czy słyszysz?” za każdym razem kiedy chcemy opisać dziecku jakiś dźwięk lub podzielić się doświadczeniem słuchowym, które uznamy za ciekawe. Jeżeli zapewnimy dziecku dostatecznie dużo doświadczeń dźwiękowych tak, aby mogło ono wytworzyć poprawny obraz dźwiękowy swego otoczenia, wówczas będzie ono dostatecznie wrażliwe, aby samodzielnie zwrócić uwagę na każdy nowy element dźwiękowy, który nic będzie pasował do posiadanego obrazu.

Jako ludzie widzący, bazujemy często na większej wrażliwości słuchowej dziecka niewidomego. I jest to zjawisko korzystne, gdyż sprawia, że dziecko buduje obraz siebie jako osoby, której uszom nic umknie najmniejszy dźwięk.

Bibliografia

1.    Bower T.: Development in Infacy. W.H. Freeman, San Fran

cisco, 1979.

2.    Day R.H.: Humań Perception. John Wiley and Sons. Syd

ney, 1969.

3.    Fraiberg S.: Insight from the Blind. Souvenir Press, London,

1977.

4.    Holt K.S.: Deyelopment Guidance. Child: Care, Health and

Development, 1979, nr 5, s. 249-266.

5.    Jensen J.H.: Horętab hos born. Berlingske Forlag. Copen-

hagen, 1979.

t

6.    Nielsen L.: Are You Blind? Sikon, Postbox 2695, 2100

Copenhagen O, Denmark, 1990.

7.    Nielsen L.: Spatial Relations in Congenitally Blind Infcmts.

Refsnaesskolen, Kalundborg, Denmark, 1989.

8.    Nielsen L.: Tidlige udyiklingskader hos det synshandicappe.de

barn. Paper read at Nordic Confercnce for Consultants for Pre-School Children. Refsnaesskolen, Kalundborg, Denmark, 1989.

9.    Nilsson L.: Et barn bliver til Gyldendal Copenhagen, 1985.

10.    Sandler A.: Aspects of Passmty and Ego Development in the

Blind Infant. Psychoanalytic Study of the Child, 1965, nr 18, s. 343-361.

11.    Vemy Y. & Kelly J.: The Secret Life of the Unbom Child,

1983.