anatomia 5

Połączenia zwierające

• * • - •

Połączenia zwierające (ryc. 3.8) zapewniają mechaniczną wytrzymałość grupom komórek. Komórki te mogą tworzyć funkcjonalną całość przez wytwarzanie połączeń cy to szkieletów (zob. sl9) sąsiadujących komórek oraz połączeń pomiędzy nimi a błoną podstawną.

W zależności od rodzaju filamentów współuczestniczących w wytwarzaniu tych połączeń wyróżnia się dwa podstawowe typy: obwódkę zwierającą i przyczep ogniskowy, łączące się z siecią filamentów aktynowych, oraz desmosom i hemidesmosom, łączące się z siecią filamentów pośrednich.

Obwódka zwierająca zespala sieć filamentów aktynowych pomiędzy sąsiadującymi komórkami (ryc. 3.9).

Przyczep ogniskowy łączy sieć filamentów aktynowych_/komorki ze składnikami błony podstawnej (ryc. 3.10).

*£/* T *    '•+    ^:    • **

Desmosomy wiążą sieć filamentów pośrednich sąsiadujących komórek (lyc. 3.11).

• •    •    s

Hemidesmosomy (półdesmosomy) łączą sieć filamentów pośrednich z błoną podstawną (ryc. 3.12).

Obwódka zwierająca leży zwykle bliżej szczytowej części

v    ^    ki

nabłonkowych komórek walcowatych lub sześciennych, łącząc podbłonowe wiązki filamentów aktynowych w postać pierścienia. Najliczniej występują w komórkach wyścielających jelito cienkie, gdzie tworzą widoczne w mikroskopie świetlnym pasmo kwasochłonne (zob. ryc. 3.13).

Ryc. 3.7. Funkcja połączenia zamykającego

W komórkach transportujących cząsteczki wbrew gradientowi stężeń istnieją połączenia zamykające, które zapobiegają wstecznej dyfuzji transportowanej substancji.

Ponadto korzystne jest skupienie wyspecjalizowanych składników błony komórkowej w określonych obszarach komórki, np. białka transportującego w błonie komórkowej szczytowej strefy komórki.

Połączenia zamykające uniemożliwiają przemieszczanie się wyspecjalizowanych białek w obrębie błony, co warunkuje istnienie określonych stref błonowych.

Ryc. 3.8. Połączenie zwierające

Schemat przedstawiający ogólną budowę połączenia zwierającego.

Filamenty cytoszkieletu sąsiadujących komórek połączone są za pośrednictwem wewnątrzkomórkowych białek łączących, które wiążą filamenty z białkami łączącymi w błonie komórkowej. Te zaś mogą się wiązać z podobnymi białkami przyległych komórek. Interakcje międzykomórkowe mogą być modyfikowane przez zewnątrzkomórko-we białka lub jony, takie jak Ca²⁺. Poszczególnym typom tych połączeń odpowiadają specyficzne białka łączące, występujące wewnątrz cytoplazmy i w błonach komórkowych.

90

%