Abramowska
5

134 Janina Abramowska

wią skłądniki mitów, obrastają znaczeniami symbolicznymi (z reguły wykazując ambiwalencję), mogą też ulegać procesom „topizacji”. I one właśnie są „wieczne”. Znaczy to, że nie zdołamy wyśledzić ich narodzin nie tylko w Biblii, ale i w kulturach sumeryjskich czy jeszcze wcześniej. Znaczy to, że nigdy nie uchwycimy momentu ich „śmierci”. Można z góry przewidzieć, że ich funkcjonowanie w kulturze zakończy się dopiero z zagładą ostatniego człowieka, choć nie można odgadnąć sposobów wykorzystania i sensów, które zostaną im w przyszłości przypisane. Są to zarazem elementy uniwersalne, tj. nie ograniczone przestrzennie, spotykane we wszystkich strefach geograficznych i wszystkich kulturach, zarówno wysoko rozwiniętych, jak i prymitywnych. Tworzą one tę część repertuaru motywów, która jest wspólna całej literaturze światowej.

Zarówno topos, jak i archetyp stanowią przedmiot badań komparatystycznych, chodzi tu jednak o dwa zupełnie różne, a niesłusznie mieszane, rodzaje komparatystyki.

Przedruk z: Janina Abramowska, Powtórzenia i wybory, Poznań 1995, s. 5-33.

Słowa-klucze

i

Rozprawa niniejsza stawia dwa cele przed sobą: pierwszy z nich — to bodaj skrótowo i tylko w głównych liniach przynieść informację o pewnym postępowaniu badawczym w zakresie,

0    którym głucho w polskich pracach teoretycznoliterackich; drugi — to podać przykład użycia owego postępowania w konkretnej pracy nad tekstem poetyckim.

[...] Skoro mowa o pewnych zabiegach naukowych mających na celu ukazać związki i prawidłowości dotąd nie dostrzegane, mówimy zazwyczaj o metodzie naukowej. Z powodów, jakie zostaną wyjaśnione, używam określenia: postępowanie badawcze. Wiele bowiem wskazuje, że to postępowanie może służyć różnym celom naukowym. Świadectwem tak określonego postępowania są liczne prace statystyczne i interpretacyjne, związane z problematyką poetyckiej semantyki i statystyki językowej, których autorem jest Pierre Guiraud, uczony francuski, obecnie profesor literatury francuskiej na uniwersytecie w Groningen (Holandia).

Prace P. Guirauda posiadają dwojakie zaplecze teoretyczne. Z jednej strony, na terenie językoznawstwa światowego, jest to coraz szersza gałąź badań oparta na zagadnieniach statystyki językowej, na ścisłych wyliczeniach dotyczących częstotliwości

1    frekwencji określonych wyrazów w języku ogólnym i poszczególnych innych typach języka, jak też dotyczących zależności

* Ze względu na obszerne skróty w tekście artykułu i w przypisach zmieniono kolejność numeracji przypisów w stosunku do oryginału.