ashmore2

przestrzenny dystrybucję pozostałości archeologicznych, traktowanych jako odzwierciedlenie pełnego zakresu zachowań ludzkich, od przestrzeni przeznaczonej do wykonywania pojedynczych czynności, poprzez gospodarstwa domowe, stanowiska i całe regiony. Na poziomie regionów, archeolodzy badają dawne systemy wymiany, służące do pozyskiwania niedostępnych na miejscu dóbr i usług. Badania te prowadzi się, by ustalić, które artefakty i ekofakty sy importami, potwierdzając przez to istnienie wymiany z innymi regionami. Rekonstrukcja organizacji opiera się na analogiach budowanych na podstawie źródeł etnograficznych, gospodarczych, geograficznych i in.

Najtrudniejsze jest badanie systemów ideologicznych, wykorzystywanych przez społeczeństwa ludzkie do kodyfikowania wiedzy o świecie i wierzeń, ponieważ ten rodzaj zachowań pozostawia względnie nieliczne i najtrudniejsze do interpretacji pozostałości materialne. Jedno ze stosowanych tu podejść polega na identyfikacji i badaniu symboli, ale chociaż w źródłach archeologicznych obecnych jest wiele symboli, ich właściwa interpretacja bywa trudna. Systemy pisma, tam, gdzie istnieją, dostarczają najbardziej bezpośredniej wiedzy o systemach ideologicznych, bo, jeżeli umiemy je odczytać, umożliwiają odbiór przekazu. Również inne formy zapisu, jak np. zapisy wydarzeń astronomicznych, dostarczają wskazówek do odtworzenia dawnych ideologii. Światopogląd jest źródłem pojęć na temat świata, który kierują zachowaniem jednostek i wpływa na kierunki rozwoju społeczeństw. Aby rekonstrukcja przeszłości była możliwie najpełniejsza, archeolodzy próbują zrozumieć rolę odgrywaną przez dawną technologię, systemy społeczne i ideologię.

9_

ROZUMIENIE PRZESZŁOŚCI

Rozdział ten traktuje o końcowym etapie procesu badawczego w archeologii | rekonstrukcji i interpretacji przeszłości. Początek tego procesu opisaliśmy w rozdziałach 7 i 8, w których rozważaliśmy, w jaki sposób wyniki analizy różnych kategorii danych (artefaktów, ekofaktów i obiektów nieruchomych) łączy się czasowo i przestrzennie w celu ich zinterpretowania. Rozdziały te mówiły o interpretacji w znaczeniu opisowym -- rozumianej jako próby odpowiedzi na pytanie co zdarzyło się w przeszłości oraz kiedy i gdzie to się zdarzyło. W tym rozdziale zajmiemy się wyjaśnianiem, czyli spróbujemy odpowiedzieć na pytania w jaki sposób i dlaczego doszło do minionych wydarzeń.

By zilustrować tę różnicę, przypatrzmy się kulturom, które kolejno zamieszkiwały Wielkie Równiny w Stanach Zjednoczonych. Każda z nich eksploatowała inny aspekt zróżnicowanych zasobów tego regionu. Odpowiedzi na pytanie co dostarczy analiza danych archeologicznych i historycznych dotyczących tych kulmr. Te same źródła powiedzą nam także kiedy i gdzie istniały te kultury oraz gdzie, w obrębie Wielkich Równin, żyły. Ale w jaki sposób nowa kultura zajmowała miejsce poprzedniej? I dlaczego się tak działo?

Prehistoryczni mieszkańcy Równin nie byli zbyt mobilni. Szczątki kamiennej broni, obozowisk, kości zwierząt łownych i roślin mówią nam, że myśliwi - zbieracze wykorzystywali szeroki zakres źródeł żywności (polowanie na drobne zwierzęta, od czasu do czasu również na większe, zbieranie dzikich roślin itd.), żyjąc w małych grupach w tej samej okolicy. Niektóre grupy przy końcu pierwszego tysiąclecia n.e. zajęły się uprawą kukurydzy (pochodzącej z Meksyku) i innych ro-