B C str( ) (2)

ZGNILIZNA TWARDZIKOWA

Objawy chorobowe. Objawy chorobowe na rozsadzie podane zostały przy opisie zgorzeli siewek. W polu porażone rośliny więdną i usychają, zgnilizna rozwija się w rdzeniu łodygi (o), dokąd grzyb dostaje się przez ranki po obłamanych liściach lub pasynkach. Na zewnątrz widać na łodydze szarobrunatne, stre-fowane plamy (b). Łodyga usychającej rośliny jest wewnątrz pusta; na jej przekroju podłużnym widać biały, watowaty nalot i czarne, podobne do rożków sporyszu grudki, po których można nieomylnie rozpoznać chorobę (cl. W suszarniach powietrznych gniją główne nerwy liści i pokrywają się białym nalotem z czarnymi grudkami.

Opis sprawcy choroby. Powodujący tę chorobę grzyb Scle-rotinia sclerotiorum Sacc. et Trott. należy do klasy workowców (Ascomycetes). Jego grzybnia — dobrze widoczna, najpierw jako pojęczynowaty, potem jako śnieżnobiały, watowaty nalot, rozwija się wewnątrz opanowanej części rośliny. Ze zbitych strzępek grzybni powstają twarde, czarne przetrwalniki, o kształtach i rozmiarach zbliżonych do rożków sporyszu. W postaci przetrwalników grzyb może przetrwać zimę lub okres suszy. Z nastaniem ciepłej i wilgotnej pogody z przetrwalników wyrastają wklęsłe miseczki, w których wytwarzają się worki z zarodnikami o wymiarach 9—13 X 4,5—7 mikronów. Po dojrzeniu worki pękają, a zarodniki są rozsiewane przez wiatr. Grzyb ten występuje na wielu roślinach uprawnych. Porażenie łodyg i więdnięcie liści wywołać mogą również inne grzyby, np. Phy-tophtora parasitica var. nicotianae i Fusarium sp. Phytophtora poraża dolną, przyziemną część łodygi, a przy fuzariozie liście więdną zwykle z jednej strony rośliny. W naszych warunkach klimatycznych choroby te występują rzadko.

Znaczenie gospodarcze. Zgnilizna twardzikowa może wyrządzić duże szkody na plantacjach w czasie pogody wilgotnej i ciepłej. Zwykle opanowuje rośliny wyrośnięte i zwarte w okresie zbiorów, kiedy ranki po obłamanych liściach ułatwiają wnikanie grzyba do tkanek. Choroba ta jednak nie występuje w całej okolicy, lecz miejscami. Duże szkody może wyrządzać w suszarniach powietrznych, gdy liście są gęsto zawieszone i gdy powietrze jest bardzo wilgotne.

Zwalczanie. Polega na usuwaniu i zakopywaniu roślin porażonych. W czasie deszczowej i wilgotnej pogody należy unikać kaleczenia roślin (zbiory, pasynkowanie, ogławianie). W suszarniach trzeba liście zawieszać luźno, dbać o dobre wietrzenie, a liście z objawami zgnilizny suszyć oddzielnie.