B1 (109)

Referowane tu badania zostały sfinansowane przez Resortowy Program Badań Podstawowych III-31, którym kierowała prof. Antonina Gurycka, a przeprowadzone przy znacznej pomocy mgr Katarzyny Kamińskiej. Drowi Romanowi Dola-cie zawdzięczam wiele cennych sugestii interpretacyjnych. Im i wielu innym osobom, które przyczyniły się do powstania tej książki, serdecznie dziękuję.

Rozdział I

Metoda

Badania przeprowadzono w roku szkolnym 1988/89 w czterech warszawskich szkołach podstawowych (z dzielnic: Śródmieście, Bródno, Grochów i Sadyba). W każdej szkole wybrano dwa oddziały pierwszej klasy, a z każdego oddziału wylosowano 10 dzieci obojga płci — razem 80 osób. Z operatu losowania wyłączono dzieci, które miały wcześniejszy kontakt ze szkołą, tzn. uczęszczały do szkolnej klasy zerowej, a także dzieci powtarzające klasę, sieroty z domów dziecka i dzieci niepełnosprawne.

Wywiad rodzinny pozwolił określić status socjoekonomiczny rodziców badanych dzieci. Skalę SES zbudowano przez przypisanie arbitralnych wag wykształceniu (1: wykształcenie co najwyżej podstawowe, 2: zasadnicze zawodowe, 3: średnie, 4: wyższe). Jeśli zawód wykonywany przez matkę lub ojca nie zgadzał się z posiadanym wykształceniem, do wskaźnika dodawano lub odejmowano pół punktu.

Ponieważ zgodność SES obojga rodziców była wysoka (x = 0.55, p< 0.001), ich wskaźniki zsumowano, po czym podzielono całą próbę dzieci według średniej na dwie pod-próby: o niższym i wyższym statusie rodzinnym. Ten ryzykowny, zdawałoby się, zabieg okazał się równoważny bardzo prostej regule podziału. Do grupy statusu wyższego weszły