65181

badanie zostało

przeprowadzone przez Jona Jeckera i Davida Landy'ego (1969), a więc ponad 230 lat po raczej

przypadkowym eksperymencie Franklina.

W eksperymencie Jeckera i Landy'ego (1969) studenci otrzymali zadanie tworzenia pojąć,

co dawało im możliwość wygrania znacznej sumy pieniędzy. Po zakończonym ćwiczeniu

eksperymentator zwrócił się do jednej trzeciej uczestników z wyjaśnieniem, że przeznaczył na

przeprowadzenie badania swoje własne fundusze, które właśnie się wyczerpały, co oznacza, że

może być zmuszony do przedwczesnego zakończenia eksperymentu. Spytał: „Czy oddalibyście

mi specjalną przysługę i zgodzili się zwrócić wygrane przez was pieniądze?" Tę samą prośbę

skierowano do innej grupy uczestników — z tą różnicą, że tym razem uczynił to nie

eksperymentator, ale sekretarz wydziału, który zapytał, czy zwróciliby pieniądze, przekazując je

na skromny fundusz badań wydziału psychologii. Pozostałych uczestników nie proszono

0    zwrot wygranej. Na koniec wszyscy uczestnicy mieli wypełnić kwestionariusz, który dawał im

możliwość dokonania oceny eksperymentatora. Ci studenci, których udało się nakłonić

pochlebstwami do wyświadczenia eksperymentatorowi specjalnej przysługi, uznali go za

najbardziej atrakcyjnego. Pozostali ocenili go jako dość miłego faceta, ale nie tak wspaniałego,

jak wynikało z ocen uczestników, których proszono o wyświadczenie mu przysługi

Jeśli wyświadczyliśmy komuś przysługę, to jest bardziej

prawdopodobne, że poczujemy więcej sympatii dla tej osoby (zaczerpnięto z;

Jecker,

Landy, 1969)

Kiedy zaczynamy nienawidzić tych, których skrzywdziliśmy. Sporo lat temu, w czasie

trwania wojny w Wietnamie, jeden z nas — Elliot Aronson — wynajął młodego mężczyznę, aby

mu pomógł malować dom. Oto jak. wspomina to Elliot:

Malarz był łagodną i z natury przemiłą osobą. Ukończył szkołę średnią, zaciągnął się do wojska i walczył w Wietnamie. Po opuszczeniu wojska zajął się malowaniem domów i był dobrym i solidnym rzemieślnikiem oraz uczciwym biznesmenem.

Lubiłem z nim pracować. Pewnego dnia, w czasie przerwy na kawę, zaczęliśmy rozmawiać o wojnie i ostrej opozycji przeciwko niej, szczególnie na lokalnym uniwersytecie. Wkrótce okazało się, że mieliśmy zupełnie odmienne zdania na ten temat. On sądził, że interwencja amerykańska była uzasadniona, sprawiedliwa

1    „uratowała na świecie demokrację". Ja argumentowałem, że była straszliwie brudną wojną, że zabijaliśmy, okaleczaliśmy i zrzucaliśmy napalm na tysiące niewinnych