bezkręgowce I (24)

Trzmiele

Bombus

Wszystkie występujące w Polsce trzmiele należy clo rodzaju bamlms. Cały ten rodzaj, który obejmuje u nas ponad 20 gatunków, podlega ochronie prawnej. Rozróżnienie poszczególnych przedstawicieli trzmieli na podstawie budowy zewnętrznej jest bardzo trudne (np. samce rozpoznawane sq m. in. na podstawie aparatów kopulacyjnych). Biologia poszczególnych gatunków jest również bardzo podobna. W warunkach środkowoeuropejskich zapłodnione jesionią samice (królowe) zakładaja na wiosnę nowe gniazda. Większość polskich gatunków trzmieli gnieździ się pod ziemia ze względu na warunki klimatyczne. Gniazda podziemne zakładaja głównie w opuszczonych norach drobnych gryzoni, a nadziemne budowle umieszczają wśród gęstej roślinności lakowej, leśnej, czasem |xxl korzeniami drzew, pod stertami kamieni ilp. Dawniej, gdy trzmiele występowały bardzo licznie, spotykano je w przeróżnych miejscach: w szczelinach drewnianych budynków, w ptasich budkach, w porzuconych kaloszach i kieszeniach odzieży, w rupieciarniach, szopach, itp. Na ogół matki trzmieli wybierają na gniazda miejsca suche i słoneczne. W gnieżdzie matka buduje okrągłe, pionowo ustawione, woskowe, beczulkowate komory, do których składa po jednym jaju. W komorach rozwijają się białawe larwy, które, dokarmiane przez matkę, rosną dość szybko. Z larw powstają mniejsze od matki robotnice, !»ędacc samicami o uwiecznionych gruczołach rozrodczych. Robotnice przystępują do rozbudowy gniazda i zaopatrywania go w zapasy żywności dla przybywającego potomstwa. Pod koniec lata gniazdo zamieszkuje kilkadziesiąt cło kilkuset osobników. Z niezapłodnionych jaj wylęgają się samce, których jedynym zadaniem jest zapładnianie samic. Jesienia cala rodzina, złożona z robotnic budujących gniazdo, samców oraz starej matki, ginie. Na zimę pozostają tylko młode zapłodnione samice (matki), które zimują w ściółce, w glebie lub pod mchem, a na wiosnę zakładaja nowe gniazda.

Trzmiel ziemny

Bombus terrestris

Osiaga długość: matka 24-28 mm, robotnica 11-17 mm, samiec 14--16 mm. Należy do najczęściej spotykanych trzmieli. Ma ogromne znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka, gdyż zapyla rośliny, które maja głęboko osadzone nektamiki (między innymi koniczynę).

Podobny wygląd zewnętrzny jak trzmiel ziemny maja: trzmiel gajowy <Bombus lucorum), trzmiel kołnierzykowy (Bombus magnus) i trzmiel wa-skopaskowy (Bombus eryptarum).

tfs&iIStea

i

53