Bez nazwy9

72

W praktyce wartość HB okresTamy na podstawie pomiaru średnicy odcisku. Zmierzoną wartość d podstawiamy do wzoru (5.6) lub dla wartości tej odczytujemy z tablic pomocniczych twardość Brinella, przyjąwszy wartości F oraz D zgodnie z normą. Wyznaczamy więc wartość HB’ = HB(F,D, d). Błąd określonej w ten sposób twardości wyznaczymy ze wzoru (5.42). Należy jedynie zauważyć, że HB = HB', gdy F = F oraz D= D, stąd

dHB { dd

\

AHB = HB’ - HB =.

(5.43)

lub wykorzystawszy zależności (5.37), mamy

AHB HB

1 AF n - 2 AD Ad n F n D d

+-

D d

(5.44)

Normy 1. PN-91/H-04350: Pomiar twardości metali sposobem Brinella.

6. POMIAR TWARDOŚCI SPOSOBEM VICKERSA

Sposób Vickersa pomiaru twardości został opracowany w 1925 r. w angielskiej firmie Vickers przez R. L. Smitha i G. E. Sandlanda. Podobnie jak w sposobie Brinella, pomiar twardości polega na wgniataniu w płaską, odpowiednio gładką powierzchnię badanego przedmiotu diamentowego wgłębnika o kształcie ostrosłupa foremnego, z kątem wierzchołkowym równym 136°. Miarą twardości przy odpowiednio dobranym obciążeniu C jest długość przekątnej powstałego w badanej powierzchni odcisku. Schemat pomiaru przedstawiono na rysunku 6.1. Kąt wierzchołkowy równy 136° został tak dobrany, aby zapewnić porównywalność wyników pomiaru pomiędzy sposobami Vickersa i Brinella. Korzystając ze schematu przedstawionego na rysunku 6.2, łatwo jest udowodnić prawidłowość takiego doboru kąta wierzchołkowego.

L_

Rys. 6.1. Schemat pomiaru twardości sposobem Yickersa

Rys. 6.2. Schemat wyjaśniający dobór kąta 136“ w ostrosłupie Yickersa

Przy pomiarze twardości sposobem Brinella średnica odcisku d w optymalnym zakresie obciążeń jest zawarta w zakresie średnic od 0,25 D do 0,50 D. Średnia wartość średnicy odcisku d — 0,375 D. Kąt wgniatania można obliczyć ze wzoru:

(6.1)

d _ D . q>