CCF20071030019 (2)

6 Tryb oznajmujący

• Czasownik posiłkowy i imiesłów stoją zawsze obok siebie.

• Niektóre czasowniki mają nieregularną formę imiesłowu (por. 12), np.:

bezokolicznik			imiesłów
decir	powiedzieć	—»	dicho	powiedziane
escribir	pisać	—>	escrito	napisane
hacer	robić	—>	hecho	zrobione
poner i in.	kfaść, stawiać		puesto	położone, postawione

6.2.2 Użycie

Czas przeszły dokonany złożony - perfecto - odnosi się do wydarzeń i czynności, które zakończone zostały w okresie czasu, który jeszcze trwa, lub też miały miejsce w przeszłości, ale wciąż mają odniesienie do teraźniejszości; ich działanie lub skutek trwa jeszcze w czasie, w którym się o nich mówi. W wypowiedziach z użyciem perfecto najczęściej pojawiają się takie określenia czasu jak: hoy (dziś), esta mańana (dziś rano), este ano (w tym roku), hasta ahora (do tej pory), itp.:

Este ano he leido mucho.    Dużo w tym roku czytatem.

En el accidente se ha roto un brazo. W wypadku ztamat sobie rękę.

Czas perfecto używany jest również w zdaniach, które pytają o wykonanie jakichś czynności lub działań:

i,Has llamado ya a tus padres?    Dzwoniłeś już do twoich rodziców?

6.3 Czas przeszły dokonany prosty - preterito indefinido

6.3.1    Formy

6.3.1.1    Czasowniki regularne

	hablar	beber	vivir
	mówić	pić	żyć, mieszkać
(yo)	hable	bebi	vivi
(tu)	hablaste	bebiste	viviste
(el, ella, usted)	habló	bebió	vivió
(nosotros / -as)	hablamos	bebimos	vivimos
(vosotros / -as)	hablasteis	bebisteis	vivisteis
(ellos / -as, ustedes)	hablaron	bebieron	vivieron

6.3.1.2 Czasowniki nieregularne

Czasowniki z obocznością samogłoski w temacie:

W niektórych czasownikach kończących się na -ir, w 3. osobie liczby pojedynczej i mnogiej zmienia się samogłoska tematu:

© —^ i pedir prosić	0 —^ u dormir spać
pedf	dormi
pediste	dormiste
pidió	durmió
pedimos	dormimos
pedisteis	dormisteis
pidieron	durmieron

Tak samo:

morir umierać

Tak samo:

elegir wybierać repetir powtarzać reirse śmiać się seguir iść za, kontynuować sentir czuć i in.

Czasowniki z nowym tematem:

W szeregu czasowników w czasie indefinido zmienia się całkowicie temat. Wszystkie one mają takie same końcówki, niezależnie od tego, czy należą do 1., 2. czy 3. koniugacji, np.:

estar być, stawać się	hacer robić	końcówki
estuve	hice	-e
estuviste	hiciste	-iste
estuvo	hizo	-0
estuvimos	hicimos	-imos
estuvisteis	hicisteis	-isteis
estuvieron	hicieron	-ieron

37