37
37
.. $ł
36
Podłoża dla autolrofów są nieskomplikowane, zawierają tylko związki - ekstrakty drożclżowc, obok związków azotu i węgla organicznego, mineralne. . stanowią bogate źródło witamin z grupy B.
Bakterie helcrotroficzne w zależności od rodzaju czy gatunku mają mniejsze ' — peptony. Specyficzne produkty częściowej, enzymatycznej hydrolizy
lub większe wymagania pokarmowe. Wymagania te zaspokajają dodatki 5 białka, są głównym źródłem azotu organicznego w pożywce. W swoim składzie pewnych kompleksowych substancji takich, jak na przykład: ekstrakt mięsny,! zawierają duże ilości wolnych aminokwasów i krótkich łańcuchów pepton, ekstrakt drożdżowy, brzeczka itp. Substancje te zawierają w swoim peptydowych. Peptony mogą zawierać również pewne witaminy, czasami składzie związki konieczne do rozwoju różnych grup drobnoustrojów. węglowodany. W praktyce laboratoryjnej znane są różne gatunki peptonów,
Wiele firm produkuje gotowe podłoża i składniki do pożywek, w formie różniące się stopniem hydrolizy i składem aminokwasowym.
odwodnionej lub w postaci proszku o wystandaryzowanym składzie. Podłoża te zapewniają powtarzalność wyników i pozwalają znacznie skrócić czas prac przygotowawczych. Z licznych firm najbardziej znane są trzy: BBL, Difco i Oxoid.
Sporządzenie pożywki w laboratorium wymaga stosowania składników i związków chemicznych o określonym, zazwyczaj najwyższym stopniu czystości.
SKŁADNIKI POŻYWEK
Źródło węgla. Najłatwiej przyswajalnym źródłem węgla i energii dla drobnoustrojów są cukry, a następnie glicerol i mannitol oraz niektóre kwasy organiczne. Najczęściej stosuje się glukozę, powszechnie wykorzystywaną przez większość drobnoustrojów jako źródło węgla i energii. Węglowodany do podłoża dodaje się w ilości 0,5-2%.
Źródło azotu. Większość drobnoustrojów wykorzystuje azot z połączeń nieorganicznych w postaci soli amonowych i wodorotlenku amonu oraz azotanów. Jon amonowy stanowi podstawowy związek w przemianach azotowych. Niektóre drobnoustroje mogą pobierać wolny azot atmosferyczny. Poza wymienionymi wyżej źródłami azotu, drobnoustroje czerpią również azot ze związków organicznych, niekiedy bardzo skomplikowanych. Należy tu wymienić przede wszystkim ekstrakty (wyciągi) z tkanek roślinnych i zwierzęcych oraz różnego rodzaju hydrolizaty białek zwierzęcych i roślinnych. Wszystkie te składniki są dostępne jako handlowe preparaty, w postaci proszków lub past. Należą do nich:
- ekstrakty mięsne; wodne wyciągi z tkanki mięsnej, ale także ekstrakty z serc i wątroby. Zawierają one substancje azotowe oraz węglowodany i witaminy rozpuszczalne w wodzie.
- hydrolizaty enzymatyczne lub kwasowe białek mięsa, kazeiny, jaj, nasion soi. Stanowią bogate źródło aminokwasów. Obok peptonów są najczęściej stosowanym źródłem azotu organicznego w pożywce.
- niekiedy źródłem azotu, wykorzystywanym jako substrat przez bakterie proteolityczne, są czyste białka takie, jak żelatyna, kazeina bądź tzw. białka rodzime, np. białka jaja, surowicy krwi.
- wolne aminokwasy są stosowane niekiedy jako dodatek do podłoża.
Czynniki wzrostowe. Wprowadza się je do podłoża w postaci roztworów syntetycznych witamin lub w formie wyżej już wspomnianych wyciągów, mięsnego i wątrobowego, ekstraktu drożdżowego, a także wyciągów roślinnych takich, jak sok pomidorowy, wyciąg ziemniaczany, wyciąg glebowy, brzeczka słodowa.
Sole mineralne. Składniki nieorganiczne takie, jak foslor, potas, sód, siatka, magnez, mangan, żelazo i inne, są pobierane przez drobnoustroje w postaci odpowiednich soli nieorganicznych. Niektóre z nich, głównie sól kuchenna (NaCI) dodawana do podłoża w ilości 3-5 g/l pożywki, regulują ciśnienie osmotycznc. Inne, jak np. fosforany potasu, związki o zwiększonej pojemności buforowej, utrzymują właściwy odczyn pożywki. Pierwiastki śladowe są na ogól obecne w wodzie stosowanej do sporządzania pożywki lub towarzyszą innym składnikom pokarmowym.
Związki korygujące pil. Większość bakterii rośnie w pil obojętnym lub lekko alkalicznym (6,8-7,4). Grzyby rozwijają się natomiast przy pil lekko kwaśnym (5,0-6,0). Korektę pH pożywek przeprowadza się najczęściej za pomocą 1-5 N roztworów NaOII i MCI.
Substancje różnicujące i wybiórcze. Wprowadzone do podłoża czynniki różnicujące ulegają pod wpływem drobnoustrojów modyfikacji lub rozkładowi,