CCF20081011008

36

36

Podłoża dla aulolrofów są nieskomplikowane, zawierają tylko związki ' mineralne.

Bakterie hetcrolroficznc w zależności od rodzaju czy gatunku mają mniejsze j lub większe wymagania pokarmowe. Wymagania te zaspokajają dodatki ! pewnych kompleksowych substancji takich, jak na przykład: ekstrakt mięsny, pepton, ekstrakt drożdżowy, brzeczka ilp. Substancje te zawierają w swoim składzie związki konieczne do rozwoju różnych grup drobnoustrojów.

Wiele lirm produkuje gotowe podłoża i składniki do pożywek, w formie odwodnionej lub w postaci proszku o wystandaryzowanym składzie. Podłoża te zapewniają powtarzalność wyników i pozwalają znacznie skrócić czas prac przygotowawczych. Z licznych firm najbardziej znane są trzy: BBL, Difco i Oxoid.

Sporządzenie pożywki w laboratorium wymaga stosowania składników i związków chemicznych o określonym, zazwyczaj najwyższym stopniu czystości.

PODŁOŻA DLA IIETEROTROFÓW

SKŁADNIKI POŻYWEK

✓

Źródło węgła. Najłatwiej przyswajalnym źródłem węgla i energii dla drobnoustrojów są cukry, a następnie glicerol i mannitol oraz niektóre kwasy organiczne. Najczęściej stosuje się glukozę, powszechnie wykorzystywaną przez większość drobnoustrojów jako źródło węgła i energii. Węglowodany do podłoża dodaje się w ilości 0,5-2%.

/    i

Źródło azotu. Większość drobnoustrojów wykorzystuje azot z połączeń nieorganicznych w postaci soli amonowych i wodorotlenku amonu oraz azotanów. Jon amonowy stanowi podstawowy związek w przemianach azotowych. Niektóre drobnoustroje mogą pobierać wolny azot atmosferyczny. Poza wymienionymi wyżej źródłami azotu, drobnoustroje czerpią również azot ze związków organicznych, niekiedy bardzo skomplikowanych. Należy tu wymienić przede wszystkim ekstrakty (wyciągi) z tkanek roślinnych i zwierzęcych oraz różnego rodzaju hydrolizaty białek zwierzęcych i roślinnych. Wszystkie te składniki są dostępne jako handlowe preparaty, w postaci proszków lub past. Należą do nich:

- ekstrakty mięsne; wodne wyciągi z tkanki mięsnej, ale także ekstrakty z serc i wątroby. Zawierają one substancje azotowe oraz węglowodany i witaminy rozpuszczalne w wodzie.

-    ekstrakty drożdżowc, obok związków azotu i węgla organicznego, stanowią bogate źródło witamin /. grupy 13.

-    peptony. Specyficzne produkty częściowej, enzymatycznej hydrolizy białka, są głównym źródłem azotu organicznego w pożywce. W swoim składzie zawierają duże ilości wolnych aminokwasów i krótkich łańcuchów peptydowych. Peptony mogą zawierać również pewne witaminy, czasami węglowodany. W praktyce laboratoryjnej znane są różne gatunki peptonów, różniące się stopniem hydrolizy i składem aminokwasowym.

-    hydrolizaty enzymatyczne lub kwasowe białek mięsa, kazeiny, jaj, nasion soi. Stanowią bogate źródło aminokwasów. Obok peptonów są najczęściej stosowanym źródłem azotu organicznego w pożywce.

-    niekiedy źródłem azotu, wykorzystywanym jako substrat przez bakterie proteolityczne, są czyste białka takie, jak żelatyna, kazeina bądź tzw. białka rodzime, np. białka jaja, surowicy krwi.

-    wolne aminokwasy są stosowane niekiedy jako dodatek do podłoża.

Czynniki wzrostowe. Wprowadza się je do podłoża w postaci roztworów syntetycznych witamin lub w formie wyżej już wspomnianych wyciągów; mięsnego i wątrobowego, ekstraktu drożdżowego, a także wyciągów roślinnych takich, jak sok pomidorowy, wyciąg ziemniaczany, wyciąg glebowy, brzeczka słodowa.

Sole mineralne. Składniki nieorganiczne takie, jak fosfor, potas, sód, siarka, magnez, mangan, żelazo i inne, są pobierane przez drobnoustroje w postaci odpowiednich soli nieorganicznych. Niektóre z nich, głównie sól kuchenna (NaCI) dodawana do podłoża w ilości 3-5 g/l pożywki, regulują ciśnienie osmotyczne. Inne, jak np. fosforany potasu, związki o zwiększonej pojemności buforowej, utrzymują właściwy odczyn pożywki. Pierwiastki śladowe są na ogól obecne w wodzie stosowanej do sporządzania pożywki lub towarzyszą innym składnikom pokarmowym.

Związki korygujące pil. Większość bakterii rośnie w pl I obojętnym lut) lekko alkalicznym (6,8-7,4). Grzyby rozwijają się natomiast przy pl 1 lekko kwaśnym (5,0-6,0). Korektę pil pożywek przeprowadza się najczęściej za pomocą 1-5 N roztworów NaOl I i I IGI.

Substancje różnicujące i wybiórcze. Wprowadzone do podłoża czynniki różnicujące ulegają pod wpływem drobnoustrojów modyfikacji lub rozkładowi,