36
Praca
■ Dla stałej siły pracę wydłuż odcinka o długości / możemy zapisać również za pomocą iloczynu skalarnego dwóch wektorów
F / .
gdzie / jest wektorem przesunięcia (ma kierunek i zwrot przesunięcia ciała) Dla siły zmiennej definiujemy pracę elementarną d#'. czyli pracę dla tak małego przesunięcia d r . że dla mego siłę można uważać za stałą i wtedy prawdziwą jest poniższa relacja:
dU'=7d~r
Następnie sumujemy prace elementarne wykonane wzdłuż całej zadanej drogi otrzymując całkę z punktu 13
■ Przypomnijmy, że praca me musi być wielkością dodatnią Dla stałej siły. gdy kat u między przesunięciem a kierunkiem działania siły wynosi 90 . to praca zeruje się, natomiast, gdy a > 91) . to praca ma wartość ujemną.
■ Przykładem siły , której praca będzie zawsze mieć wartość ujemna jest siła tarcia (lub siła oporu ośrodka). Siły te z definicji mają kierunek przeciwny niż przesunięcie ciała Stała siła tarcia Fr wykona na drodze s pracę
W=-Fts.
■ Niech innym przykładem wyznaczenia pracy, będzie praca wykonana przy bardzo wolnym podnoszeniu ciała na wysokość H Siła podnosząca ciało F
będzie wtenczas w każdym momencie ^ zrównoważona siłą ciężkości P - mg
Siły F i P będą na drodze H siłami stałymi Kąt między siłą F a
H
przesunięciem jest równy zeru. a więc ostatecznie praca siły F wyniesie WF = FH eosO" = FH= mglł Kąt między silą P a przesunięciem jest równy 180'. a więc praca siły P wyniesie WP = PU cos 180' = - PU = -mgłł Dla człowieka podnoszącego ciało najważniejsza jest pierwsza z
ir
wyznaczonych prac. gdyż jest to praca, którą on będzie musiał wykonać Dla mego nie będzie miało znaczenia to. ze w tym przypadku siła wypadkowa wynosi zero i oczywiście praca siły wypadkowej W- W p + IVp 0
praca siły pr/csuwająccj punkt materialny od A do B po drodze st
WA~>B =. s |
[ ^ l |
/ 51 |
Fxdx + Fydy + F:dz\ |
całka po drodze < |
^ iloczyn skalamy wektora siły |
s, od A do fi F = [Fx{x,y,z), />(*.>', 2), F:(x,y,z)]
i wektora elementarnego przesunięcia d^ = fdx,d>,(bl
stała co do kierunku działania i wartości iila działająca na ciało
stały kąt między kierunkiem działań':* sih a kierunkiem przesunięcia
praca wykonana przez siłę ciągnącą ciało