44
■ Energia potencjalna w polu grawitacyjnym jest to praca, jaką wykona siła grawitacji przy przesunięciu ciała z danego punktu pola do nieskończoności (czyli we wzorze w punkcie 16 1 wystarczy przyjąć r# -+co i otrzymujemy wzór z punktu 17). Przy takim wyborze sposobu liczenia energia potencjalna nieskończenie daleko od źródła pola (tam. gdzie siła grawitacji przestaje działać) wynosi zero (poziom zerowy energii potencjalnej znajduje się w nieskończoności). Opisując pole grawitacyjne przy powierzchni Ziemi poziom zerowy energii potencjalnej wybieramy inaczej, np. powierzchnię Ziemi.
■ Po zdefiniowaniu energii potencjalnej pracę sił pola można przedstawić następująco
WA->B ~ Ep(rA) ~ Ep(rB)3 ”
Przy ruchu swobodnego ciała w polu grawitacyjnymi wykonanie przez pole powyższej pracy spowoduje zmianę energii kinetycznej ciała
Przyrównując do siebie powyższe rówmama otrzymujemy zasadę zachowania całkowitej energii mechanicznej, gdyż:
AEfr + = 0
■ Pierwsza prędkość kosmiczna v, to prędkość z jaką należy wystrzelić ciało z powierzchni Ziemi, aby me spadło ono z powrotem na Ziemię, a zaczęło krążyć po orbicie kołowej o promieniu zbliżonym do promienia Ziemi R, Prędkość tę uzyskamy przyrównując siłę odśrodkową (patrz punkt 11.2) działającą na satelitę o masie m na orbicie kołowej o promieniu R, i siłę przyciągania grawitacyjnego, której źródłem jest Ziemia o masie Ki. Otrzymujemy równanie
""i .. «W;
z którego wyznaczamy pierwszą prędkość kosmiczną
V| a = = 7 9 km/s'
■ Druga prędkość kosmiczna to tzw prędkość ucieczki. Jest to najmniejsza prędkość z jaką należy wystrzelić rakietę na powierzchni Ziemi, aby uciekła ona z pola grawitacji Ziemi Energia całkowita tej rakiety poza polem grawitacji Ziemi ma wynosić zero Energia całkowita jest zachowana, a więc musi się zerować i na powierzchni Ziemi Korzystając z oznaczeń wyżej
Gm\-ł~ wvf|
wprowadzonych otrzymamy równanie. —= 0. z którego wyznaczamy drugą prędkość kosmiczną.
vjj = =
energia potencjalna ciała o masie m w punkcie A
:iała ^ i
odległość punktu A od źródła poła grawitacyjnego ( w przypadku kuł odległość między ich środkami)
całkowita energia mechaniczna
ciała poruszającego się w polu grawitacyjnym
energia kinetyczna w punkcie A, gdzie ciało posiada prędkość \ą
n
energia potencjalna
w punkcie A odległym o rA od źródła poła
_ r* Mm
U