46
Pole grawitacyjne
■ Pole grawitacyjne przy powierzchni Ziemi można uważać za pole jednorodne, tzn. siła grawitacji działająca na masę m mc zależy od położenia tej masy (rozpatrujemy cały czas przestrzeń przy powierzchni Ziemi) i równa jest jej ciężarowi, który zgodnie / prawem powszechnego ciążenia wynosi fJ= mg, gdzie# jest przyspieszeniem ziemskim
■ Energia potencjalna w polu grawitacyjnym przy powierzchni Ziemi dla ciała o masie m wyraża się zależnością uproszczoną w stosunku do wzoru ogólnego z punktu 17. a mianowicie
Ep - mgh.
gdzie h oznacza wysokość, na jakiej znajduje się ciało, liczoną względem powierzchni Ziemi, bądź względem dowolnego innego poziomu, dla którego przyjęto Ej, = 0 Przykładowo, jeśli badamy spadanie ciał na powierzchnię stołu, to najwygodniej będzie przyjąć, że to ta powierzchnia stanowi poziom zerowy energii potencjalnej Powyższy wzór można otrzymać licząc pracę jaką trzeba wykonać, aby podnieść ciało z poziomu zerowego na wysokość h (patrz komentarz do punktu 13 1). Sprowadza się to do pomnożenia wartości siły równoważącej siłę ciężkości mg (stała siła) razy przesunięcie h (znaku nie zmieniamy, gdyż siła i przesunięcie mają ten sam zwrot)
■ Najprostszym zastosowaniem zasady zachowania energii mechanicznej w polu grawitacyjnym przy powierzchni Ziemi jest wyznaczenie prędkości ciała w spadku swobodnym z. wysokości h. gdy pomija się siły oporu ośrodka
«v*
Porównując energie całkowite
w dwóch wyróżnionych stanach otrzymujemy
mgh =
a stąd
Dynamika punktu materialnego 47
wysokość na jakiej znajduje się ciało
m g
m g
wysokość na jakiej znajduje się ciało w chwili (
powierzchnia Ziemi lub przyjęty w inny sposób poziom zerowy energii potencjalnej
ciało o masie m spadając z wysokości
siła ciężkości taka sama co do wartości, kierunku i zwrotu, niezależnie od położenia ciała o masie m
stała grawitacji
masa Ziemi
promień kuli ziemskiej
przyspieszenie = (,Mz ziemskie
prędkość ciała w chwili /
mv
u
położenie ciała o masie m względem przyjętego poziomu zerowego w chwili it
mgh 2
energia kinetyczna ciała
energia potencjalna ciała w chwili t}