CCF20081202027

Rys. 47. Zgrubienia (brodawki) nu i rżeniach soi - rośliny motylkowej

występujące w glebie takie, jak: sole azotowe i sole amonowe (? i e₂). Ponadto niektóre gatunki drobnoustrojów mają zdolność wą zania azotu z powietrza (a), nieprzyswajalnego dla roślin. Wzbogaci ją one glebę w azot. Do tego typu drobnoustrojów glebowych naleli bakterie brodawkowe - rys. 47 (współżyją z roślinami motyl kowymi) oraz niektóre wolno żyjące gatunki bakterii.

W procesie rozkładu (mineralizacji) azotowych związków organl cznych istotną rolę odgrywają drobnoustroje. Gnicie substancji bia| kowych zachodzi stopniowo. Końcowym produktem rozkładu jcit amoniak (b), który może ulegać dalszej przemianie. Polega to m utlenianiu amonowej postaci azotu do azotanów. Jest to procei nitryflkacji (c) odbywający się przy udziale bakterii nitryfika cyjnych. Rola tych bakterii jest bardzo ważna, ponieważ azotan) są najłatwiej przyswajalne przez rośliny. W krążeniu azotu możnii wyróżnić także proces denitryfikacji (d), polegający na redukcji tworzącego się w procesie nitryflkacji kwasu azotowego do amoniaku i azotu. Jest więc to proces niepożądany, bo zubaża glebę w azot, Jednak denitryfikacja w normalnych warunkach glebowych nie jest zjawiskiem częstym, gdyż wymaga warunków beztlenowych.

li WPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA NA DROBNOUSTROJE

*    l Drobnoustroje a środowisko

Kllacje zachodzące między drobnoustrojami a środowiskiem mali dwojaki charakter, tzn. z jednej strony jest to oddziaływanie lodmoustrojów na środowisko, a z drugiej - środowiska na drobno->«uo|c.

Wurunki środowiska decydują w zasadniczy sposób o wzroście i hi/woju drobnoustrojów. Do podstawowych czynników, mających - |.|yw na rozwój mikroorganizmów, zalicza się: wodę, temperaturę, i ininicniowanie, ultradźwięki, odczyn środowiska, ciśnienie osmoty-

•    ino, związki chemiczne i inne.

kontakt drobnoustrojów ze środowiskiem jest znacznie bliższy ■u/ organizmów wyższych. Drobnoustroje są bardzo uzależnione od i.t /pośrednich wpływów otoczenia. Niewielka nawet zmiana jakiegoś nymiika środowiska wywołuje bezpośrednie zmiany w tych organiz-Miuch, wpływa na szybkość ich wzrostu itp.

Z kolei oddziaływanie drobnoustrojów na środowisko wynika m.in.

Imrdzo intensywnych przemian metabolicznych u tych organiz-hiów. Najczęściej obserwowanym zjawiskiem tego typu oddziaływaniu są zmiany (wzrost) temperatury. Procesy dysymilacji wyzwalają duże ilości energii, która tylko w niewielkim stopniu jest wykorzystywana przez drobnoustroje, a reszta rozprasza się w środowisku, głównie w postaci energii cieplnej, powodując podwyższenie temperatury otoczenia. Innym przykładem oddziaływania drobnoustrojów na środowisko jest zakwaszanie (obniżenie pH) podłoża, co związane jest z gromadzeniem się kwasów organicznych powstałych w procesach fermentacji (np. proces kwaszenia

71