CCF20090327006

744 E. BUDZISZ

w monoterapii, jak również w terapii wielolekowej np. z dakarbazynąlub interferonem alfa. Chemioterapia skojarzona daje nieco mniej działań niepożądanych i jest jednocześnie łatwiejsza do wdrożenia, ze względu na znacznie mniejszy koszt leczenia w pierwszym miesiącu [27]. Leczenie fotemustynąjest na ogół dobrze tolerowane przez pacjentów. Obserwuje się przemijającą trombocytopenię, u niektórych pacjentów występują nudności i wymioty oraz przejściowy wzrost aktywności enzymów wątrobowych. Nie stwierdzono innych działań niepożądanych. U 12,5% chorych leczonych fotemustyną obserwowano odpowiedź na lek, u 19% chorych obserwowano stabilizację choroby, utrzymującą się powyżej 24 tygodni.

Innym lekiem wykorzystywanym w leczeniu czerniaka złośliwego jest lomu-styna. Podobnie jak inne leki alkilujące, po przyłączeniu do jednej z nici DNA komórki nowotworowej uniemożliwia jej podział. Jak niemal wszystkie chemiote-rapeutyki, powoduje wiele efektów niepożądanych, jak zmęczenie i osłabienie, zaburzenia funkcji krwiotwórczej szpiku kostnego, mdłości i wymioty oraz bezpłodność. Lomustynę stosuje się w terapii wielolekowej, w schemacie PCV, tj. pro-karbazyna, lomustyna i winkrystyna. W ostatnim roku ukazał się artykuł opisujący badania, w których zastosowano leczenie czerniaka złośliwego w schemacie lomustyna i temozolomid [28].

Jednym z najważniejszych leków stosowanych w terapii czerniaka złośliwego jest dakarbazyna (6) (Rys. 4). Jest to lek fazo-niespecyficzny. Z chemicznego punktu widzenia należy do triazenów. Stosuje się ją w ziarnicy złośliwej, czerniaku złośliwym, guzach litych u dzieci oraz mięsaku. Dakarbazynę podaje się dożylnie, we wlewie kroplowym. Skutkami ubocznymi, obserwowanymi podczas terapii dakar-bazynąsą: supresja szpiku, nudności i wymioty, włóknienie płuc, objawy grypopodobne (jak gorączka i dreszcze), przebarwienia skóry, uszkodzenia wątroby, wtórna białaczka. Istotnym problemem w stosowaniu dakarbazyny okazała się jej niestabilność fotolityczna. Stwierdzono, że pod wpływem światła słonecznego dakarbazyna ulega rozkładowi na szereg związków (7-9), jak pokazano na Schemacie 3, powodujących zaczerwienienia i swędzenia skóry, co powoduje konieczność odstawienia leku i zastosowania innego schematu leczenia [29],

O

6

Rysunek 4. Dakarbazyna (DTIC)

o

+ r,r₂nh

8

Schemat 3. Rozpad cząsteczki dakarbazyny pod wpływem światła

Dakarbazyna stosowana jest zarówno w monoterapii, jak i w terapii wielolekowej. Monoterapia pozwala na uzyskanie odpowiedzi u 15-25% chorych. Terapia wielolekowa, np. z docetakselem, cisplatyną lub wspomnianą wcześniej fotemus-tyną, jest dobrze tolerowana przez pacjentów z zaawansowanym czerniakiem złośliwym [30]. Leczenie wielolekowe zwiększa odsetek pacjentów wyleczonych, ale nie wydłuża okresu wolnego od choroby. W ostatnich latach prowadzi się intensywne badania nad nowymi pochodnymi dakarbazyny np. yV-(2-dialkiloamino)benzami-dami o symbolach BZA1 i BZA2 [31]. W badaniach in vitro związki te wykazują podobny do dakarbazyny profil toksyczności, ale powodują zdecydowanie mniej skutków ubocznych.

Innym ważnym lekiem stosowanym w terapii nowotworów skóry jest temozo-lomid (10) (TMZ) (Rys. 5).

O